الگوی تربیت اخلاقی فایده گرا با تاکید بر رفتارهای نامطلوب در دیدگاه میل (الگوی پیشگیرانه)
هدف پژوهش تدوین الگوی پیشگیرانه تربیت اخلاقی فایده گرا با تاکید بر رفتارهای نامطلوب در دیدگاه میل است. روش به کاررفته، توصیفی- تحلیلی است. بنا بر نتایج حاصله، رفتارهای نامطلوب شامل رفتارهای خطا (ناقض حقوق و آسایش دیگران)، و ناخوشایند است که وجودشان با توجه به قصور فرد در وظایف قابل تبیین است. هدف تربیت اخلاقی، خوشبختی، و تربیت اخلاقی در گستره موردنظر شامل ابعاد پیشگیری و مجازات است. مجازات به شکل مجازات قانونی و نکوهش به علت نقض حقوق و آشفته ساختن آسایش دیگران، و ازدست دادن حسن نظر و ارتباطشان به علت رفتارهای فاقدمتانت شخصی نمود می یابد. اما منظور از پیشگیری، پیشگیری اولیه است که اصول حاکم بر آن، عدالت و تدبیراند. حاکمیت عدالت مربوط به رفتارهای ناقض حقوق اما حاکمیت تدبیر، در پیشگیری از هر دو رفتار خطا و در معنای مراقبت از نفس و مراقبت از استدلال هاست. در رفتارهای ناخوشایند اصل حاکم همان تدبیر با معانی پیش گفته است، که این یافته ها تاییدی است بر عقیده میل که «بنیادهای زندگی اخلاقی در عصرجدید، عدالت و تدبیراند». راهبردهای پیشگیری به تناسب دو نوع رفتار نامطلوب، شامل تقویت وجدان و راهبردهای آگاهی بخش و بصیرت افزا هستند که پیوندشان با اصول، در الگوی پیشگیرانه مشخص شده است. بر اساس ارزیابی یافته های حاصل از پیشگیری، اگرچه لحاظ نمودن تنبیه های معقول برای رفتارهای خطا و توجه به عدالت و تدبیر در تبیین رفتار های نامطلوب، از وجوه مثبت دیدگاه میل است، اما به عقاید وی درزمینه رفتارهای ناخوشایند نقد وارد است؛ زیرا مداخله ها و تنبیه های لحاظ شده برای این رفتارها ضمانت اجرایی لازم را ندارند تا به خود ضرر نزنند و دارندگان رفتارهای ناخوشایند را اصلاح کنند. هم چنین عقیده وی در مورد دین افراد نسبت به یکدیگر، فاقد پشتوانه اجرایی قوی برای عمل در رابطه با دارندگان این رفتارهاست، که رفع این ضعف ها، نیازمند تجدیدنظر در اصل ضرر میل و تصحیح و ترمیم برخی عقاید اوست.
-
اهداف تربیت عقلانی در اندیشه ابن سینا
زهرا محمدی خشویی، *، فروغ السادات رحیم پور
نشریه پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، پاییز 1403 -
واکاوی مولفه های تفکر مراقبتی لیپمن در مجموعه داستان های فکری برای کودکان ایرانی
فهیمه مسلمی*، جابر افتخاری،
نشریه پژوهش های تربیتی، بهار و تابستان 1403