ارتباطات بین خصوصیات مورفولوژیک کانال نهری و زیستگاه های درون نهری بر جمعیت های ماهیان در نهرهای استان گلستان

چهار نهر با خصوصیات مختلف برای مطالعه تاثیر فاکتورهای محیطی بر جمعیت های ماهیان با استفاده از آنالیز های غیر مستقیم (آنالیز تطبیقی قوس گیری شده(Detrended Correspondence Analysis, DCA)) و مستقیم (آنالیز فزونگی (Redundancy Analysis, RDA)) گرادیان در استان گلستان انتخاب گردید. نتایج DCA بر روی داده های حضور و عدم حضور و فراوانی نسبی ماهیان بخوبی شیب تغییرات را توضیح داده و نشان داد که گونه ها از الگوی خطی تغییرات تبعیت می کنند. نتایج آنالیز RDA در نهرها نشان داد که داده های چهار نهر به ترتیب 8/74 و 5/77 درصد از اختلاف بین نهرها برای حضور و عدم حضور و فراوانی نسبی ماهیان را به خود اختصاص داده اند. با بررسی محورهای اول و دوم در آنالیز فزونگی مشخص شد که محور اول بیشتر با خصوصیات زیستگاهی و محور دوم نیز با خصوصیات مروفولوژی کانال نهر همبستگی دارد. براساس نمودارهای RDA می توان گفت که سگ ماهی جویباری و سیاه ماهی بیشتر در نهرهای زرین گل و تیل آباد حضور داشته و همبستگی بالایی با خصوصیاتی از قبیل درصد پوشش گیاهی و درصد بسترهای قلوه سنگی از محور اول و عمق متوسط حداقل جریان، عرض متوسط حداقل جریان در محور دوم دارند. در حالیکه ماهی آلبرنوئید و گاو ماهی نیز بیشترین همبستگی را با درصد ذرات چوبی، درصد مناطق استخری و میزان ماسه در نهرها دارند. بایستی بیان داشت عواملی از قبیل اندازه حوضه آبخیز، خصوصیات هیدروگرافی و ژئومورفولوژی و کاربری اراضی سبب تغییر در مورفولوژی و زیستگاه های نهری شده و در نهایت سبب حذف برخی از گونه ها در نهرهای مجاور می شود.