ژئوشیمی، سیالات درگیر و ایزوتوپ های گوگرد در کانی سازی طلای نوع برش هیدروترمالی، منطقه خونیک، استان خراسان جنوبی

منطقه اکتشافی خونیک در 106 کیلومتری جنوب شهرستان بیرجند در استان خراسان جنوبی واقع شده است. کانی سازی خونیک از نوع طلای مرتبط با برش هیدروترمالی است. این کانی سازی در ارتباط با توده های نیمه عمیق گرانیتوئیدی به سن 4/38 میلیون سال است. زون های دگرسانی رخنمون یافته در این منطقه در ارتباط با توده های نیمه عمیق هستند و شامل دگرسانی های پروپیلیتیک، آرژیلیک، برش هیدروترمال و کربناته است. کانی سازی در بخش مرکزی منطقه و به صورت پراکنده، رگچه ای و برش هیدروترمالی رخنمون دارد و در ارتباط با توده های نیمه عمیق ائوسن است. بخش مهمی از کانی سازی در زون برش هیدروترمالی قرار دارد. بر اساس داده های ژئوشیمی برداشت شده از گمانه های حفاری، میزان عنصر طلا از 300 تا 4280 میلی گرم بر تن تغییر می کند و بیشترین میزان پراکندگی آن با توده های نیمه عمیق به شدت دگرسان شده با کوارتز+ سریسیت+ پیریت ± تورمالین و زون برش هیدروترمالی انطباق دارد. برش هیدروترمالی به طور کلی از نوع موزائیکی تا رابل است. بر اساس کانی شناسی سیمان نیز دو نوع برش با سیمان کربناتی و سیمان کربنات- کوارتز مشاهده شد. دماسنجی بر روی سیالات درگیر اولیه دوفازی (L+V) موجود در سیمان زون برشی بیانگر تشکیل این نوع کانی سازی در دمای حدود 300 تا 430 درجه سانتی گراد از سیالی با شوری متوسط (2 تا 12 درصد وزنی معادل نمک طعام) است. مقدار متوسط δ34S برای قطعات و سیمان برش هیدروترمالی به ترتیب 4/2 – و ‰ 9/0 است که نشان دهنده منشائی ماگمایی برای گوگرد در مرحله قبل و بعد از برشی شدن است.