تحلیل شکل گیری نخستین قیام های حسنیان (145146ق) در پرتو نظریه گردش نخبگان پاره تو

فعالیت عبدالله بن حسن مثنی برای دست یابی فرزندانش به قدرت از اوایل قرن دوم هجری آغاز شد. باوجود افزایش این فعالیت ها با آغاز خلافت عباسیان، سفاح روابط مبتنی بر تساهل آخرین خلفای مروانی با حسنیان را ادامه داد. اما با شروع خلافت منصور، این روابط به تیرگی گراییده و قیام و سرکوبی محمد بن عبدالله و برادرش ابراهیم را رقم زد. تاکنون درخصوص روند تغییر سیاست منصور و تاثیر آن در شکل گیری نخستین قیام های حسنیان از منظر نظریه های جامعه شناسی، تحقیق مستقلی صورت  نگرفته است. از این رو، در مقاله ی حاضر که به روش توصیفی تحلیلی است، کوشش شده تا با رویکرد جامعه شناسی سیاسی، استفاده از نظریه گردش نخبگان پارتو و بهره گیری از تقسیم بندی شش گانه گی روشه از نخبگان، به این مساله پاسخ داده شود که کدام عوامل در چرخش سیاست منصور عباسی در مقابل حسنیان و در نهایت قیام فرزندان عبدالله محض در دوره خلافت او موثر بوده است؟ بر اساس فرضیه تایید شده این نوشتار، کوشش حسنیان برای در دست گیری قدرت، مبتنی بر تاکید آن ها بر جایگاه وراثتی شان و نفی قدرت حاکم، به عنوان برگزیدگان ایدئولوژیک بود. عملکرد بی نتیجه منصور در جایگاه اقتدار حاکم، در به کارگیری شبکه وسیع جاسوسی در نهان و تمسک به سیاست تحبیب و تطمیع در عیان؛ توسل او به تهدید، فشار و زور را در مواجهه با حسنیان به دنبال داشت. امری که در نهایت قیام محمد و برادرش ابراهیم را در دوران خلافت او رقم زد.