تحلیل کاربردشناسی خطبه امام حسن (ع) در باب صلح

خطبه صلح امام حسن(ع) در باب صلح یکی از اسناد معتبری است که می توان از گذر بررسی و تحلیل آن، به زوایای پنهان دلایل صلح و تکذیب ادعای دروغین معاویه در این خصوص پی برد. بر همین اساس نگارندگان با نگاهی دقیق تر و بهره گیری از رویکرد کاربردشناسی در تحلیل این خطبه، به بررسی و بیان زوایای نهفته آن و ارتباط مقدمه و سایر بخش های خطبه با ادعای معاویه پرداخته و به کمک شواهد درونی و  برونی متن، ابهام های ذکر شده و علت ایراد این خطبه توسط امام به شکل کنونی را روشن نموده و کنش های منظوری سخن گوینده را به مخاطب ارائه می دهند. نتایج پژوهش علت انتخاب این نوع شروع سخن توسط امام و هدف ایشان از پرداختن به موضوع های مختلف در خطبه را نمایان می سازد. بافت موقعیتی، نوع مخاطبان و حتی مساله مخالفت بیشتر یاران نزدیک امام با صلح ایشان اقتضا می نماید که امام، جهت یادآوری و اصلاح دید آنان ابتدا به مسائلی (به ظاهر نامربوط با سخن معاویه) مانند فضائل شخصیت هایی همچون پیامبر، اهل بیت و صحابه بپردازند. در این خطبه حتی مواردی وجود دارد که بسیار کم ارتباط با پاسخ امام به سخن معاویه به نظر می رسد (مانند صلوات، خمس، صدقه و...) که آن موضوع ها نیز در راستای اثبات حق که هدف نهایی امام از ذکر این سخنان است بکار گرفته شده و مخاطب را به طور غیرمستقیم و ضمنی به اقناع در راستای هدف ذکر شده دعوت می کند.