اثر متقابل تنش آبی و کود بر عملکرد محصول و بهره وری آب گندم در شرایط شور

در این پژوهش اثر متقابل تنش رطوبتی در مراحل مختلف رشد و مصرف کودهای نیتروژن و پتاسیم در شرایط شور بر عملکرد محصول و بهره وری آب گندم بررسی گردید. این مطالعه در قالب طرح کرت خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی با پنج تیمار آبیاری به عنوان کرت اصلی، چهار تیمار کودی به عنوان کرت فرعی و در چهار تکرار به مدت سه سال (1390-1393) در منطقه خسروشاه استان آذربایجان شرقی انجام شد. تیمارهای آبیاری شامل آبیاری در تمام مراحل رشد (I1)، قطع آب در مرحله ساقه رفتن (I2)، قطع آب در مرحله گل دهی (I3)، قطع آب در مرحله شیری شدن (I4) و قطع آب در دو مرحله شیری و خمیری شدن (I5) بود. تیمارهای کودی عبارت بودند از: توصیه کودی منطقه (F1)، نیتروژن و پتاسیم 30 درصد بیشتر از توصیه (F2)، نیتروژن و پتاسیم 30 درصد کمتر از توصیه (F3) و نیتروژن 30 درصد کمتر و پتاسیم به اندازه ی توصیه منطقه (F4). نتایج نشان داد اختلاف عملکرد دانه بین تیمار آبیاری I3 و بقیه ی تیمارها معنی دار بوده و تیمار I1 با 2865 کیلوگرم بر هکتار بیشترین و تیمار I3 با 2028 کیلوگرم بر هکتار کمترین عملکرد را داشتند. از نظر بهره وری آب اختلاف بین تیمارهای آبیاری معنی دار بوده و تیمار I5 با متوسط 42/1 کیلوگرم بر مترمکعب بیشترین و تیمار I3 با 71/0 کیلوگرم بر مترمکعب کمترین بهره وری را به خود اختصاص دادند. از نظر عملکرد بیولوژیک و بهره وری آب براساس عملکرد بیولوژیک در بین تیمارهای کودی تیمار F3 کمترین عملکرد را داشت. از نظر عملکرد دانه، بهره وری آب بر پایه عملکرد دانه، میزان پروتئین دانه و غلظت عناصر دانه اختلاف بین تیمارهای کودی معنی دار نبود. در شرایط محدودیت آب و شوری محیط ریشه که عملکرد را محدود می کند، حذف آبیاری های مراحل شیری و خمیری و مصرف نیتروژن و پتاسیم به مقدار توصیه شده برای گندم در منطقه قابل توصیه است.