ارزیابی عملکرد و سنجه های انرژی و اقتصادی نظام های مختلف خاک ورزی و کودی ذرت (Zea mays L.)

به منظورطالعه عملکرد و سنجه های ورودی- خروجی انرژی و اقتصادی نظام های مختلف خاک ورزی و کودی ذرت، تحقیقی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در اراضی کشاورزی شهرستان بهبهان در طی سالهای 1394 و 1395 انجام شد. سه عامل خاک ورزی حداقل، کاهش یافته و متداول در کرت های اصلی و نظام های کودی مختلف شامل زیستی (نیتروکسین و بیوسوپرفسفات، هر کدام یک لیتر در هکتار)، کو دامی (30 تن کود گاوی در هکتار)،  توصیه شده شیمیایی(250کیلوگرم در هکتار نیتروژن و 150 کیلوگرم در هکتار فسفات)، نصف توصیه شده شیمیایی (50 درصد کودهای شیمیایی توصیه شده)، تلفیق کود زیستی و نصف توصیه شده شیمیایی، تلفیق کود دامی و نصف توصیه شده شیمیایی و تلفیق کودزیستی و دامی، در کرت های فرعی قرار گرفتند. بیشترین عملکرد دانه (10005 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد ساقه و برگ (8409 کیلوگرم در هکتار) از تیمار کود تلفیقی دامی و شیمیایی همراه با خاک ورزی کاهش یافته به دست آمد. تیمار کود تلفیقی دامی و شیمیایی همراه با خاک ورزی متداول، بالاترین انرژی ورودی (7/45886 مگاژول در هکتار) و کود تلفیقی دامی و شیمیایی در خاک ورزی کاهش یافته، بیشترین انرژی خروجی (5/309459 مگاژول در هکتار) را داشته اند.  به هر حال در میان تیمارهای آزمایشی، ترکیب کود زیستی و خاک ورزی حداقل، بالاترین کارایی استفاده از انرژی (59/8) و بهره وری انرژی (28/0 کیلوگرم بر مگاژول) را موجب شد. تیمار کود تلفیقی زیستی و دامی در خاک ورزی متداول، بیشترین انرژی ویژه (64/32 مگاژول بر کیلوگرم) و کود تلفیقی دامی و شیمیایی در نظام خاک ورزی کاهش یافته، مقدار بیشینه انرژی خالص (266051 مگاژول در هکتار) را موجب شدند. کمترین میزان هزینه (32097340 ریال در هکتار) مربوط به کود زیستی همراه با خاک ورزی حداقل و بالاترین درآمد خالص (69810430 ریال در هکتار) از تیمار کود تلفیقی دامی و شیمیایی با خاک ورزی کاهش یافته محاسبه شد. همچنین بالاترین نسبت سود به هزینه (97/2) مربوط به تیمار تلفیق کود تلفیقی زیستی و شیمیایی همراه با خاک ورزی حداقل و بیشترین بهره وری اقتصادی (26/0گرم بر ریال) از کود تلفیقی زیستی و شیمیایی در خاک ورزی حداقل حاصل شد. نتایج تحقیق نشان داد که روش های خاک ورزی کمتر و استفاده از کودهای زیستی و دامی و تلفیقشان با نصف کود شیمیایی توصیه شده یک راهکار موثر برای بهبود کاربرد منابع در کشاورزی است.