ارزیابی روش های تلقیح با باکتری بومی افزاینده رشد (Enterobacter sp.) بر عملکرد، اجزای عملکرد و جذب پتاسیم در برنج (Oriza sativa L.) (رقم ’طارم هاشمی‘)

به منظور ارزیابی باکتری بومی افزاینده رشد (Enterobacter sp.) بر عملکرد، اجزای عملکرد و جذب پتاسیم برنج (Oriza sativa L.) (رقم ’طارم هاشمی‘) آزمایشی در یکی از مزارع زارعین واقع در شهرستان بابل از استان مازندران در سال 1395 انجام شد. آزمایش به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تیمارها شامل شش سطح کود سولفات پتاسیم (صفر، 25، 50، 75، 100 و 125 کیلوگرم در هکتار) به عنوان کرت اصلی و تلقیح در چهار سطح (عدم تلقیح بذر یا گیاهچه به عنوان شاهد، تلقیح بذر در خزانه، تلقیح ریشه گیاهچه و تلقیح توام بذر در خزانه و ریشه گیاهچه) به عنوان کرت فرعی بودند. طبق نتایج، اثرات اصلی تیمارها بر تمامی صفات مورد مطالعه به جز طول خوشه و تعداد دانه کل در خوشه معنی دار و اثر متقابل تیمارها غیر معنی دار بود. روش های مختلف تلقیح موجب افزایش معنی دار تعداد خوشه در کپه، تعداد دانه پر در خوشه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، جذب پتاسیم در دانه و جذب پتاسیم در بقایا (به ترتیب 4/8- 8/17، 5/3- 3/8، 6/14- 8/19، 71/8- 2/13، 2/5- 7/5، 9/15-9/18 و 45/3-2/13 درصد) و کاهش تعداد دانه پوک در خوشه (به مقدار 3/58-6/61 درصد) نسبت به شاهد شدند. همچنین، با مصرف کود پتاسیم از صفر تا 125 کیلوگرم در هکتار مقدار تمامی صفات اندازه گیری شده به ویژه عملکرد دانه (2/18 درصد بیشتر از شاهد) افزایش یافت. در مجموع، تلقیح توام بذر در خزانه و ریشه گیاهچه با باکتری از طریق بهبود صفات اجزای عملکرد و جذب پتاسیم بر روش های دیگر برتری داشت. در نتیجه، از این تیمار به خوبی می توان در مقادیر کاهش یافته کود پتاسیم (حدود 25 کیلوگرم در هکتار) جهت رسیدن به کشاورزی پایدار به ویژه در زراعت برنج استفاده نمود.