تحلیل انتقادی حمله به کاروان های تجاری قریش در سرایا و غزوات آغازین بعد از هجرت بر اساس دو مولفه «مساله انتقام ورزی» و «بافت و سنن جامعه عرب»

برخی برآن اند که چون پیامبر(ص) در مدینه مستقر شد و حامیانی در کنار خود یافت، فرصت را مناسب دید که از مکیان انتقام بگیرد و بدین ترتیب حمله به کاروان های تجاری قریش آغاز شد. این نوشتار با محور قرار دادن دو مولفه یعنی انتقام ورزی در سیره نبوی و بررسی شاخصه‎هایی در بافت و سنن جامعه عرب به تحلیل انتقادی این هدف می پردازد. مبادرت به جنگ برای انتقام نیازمند بسترها و تدارکات اولیه است حال آنکه شرایط دشوار مسلمانان در ماه های اولیه بعد از هجرت، خود نیازمند تمهیداتی برای رسیدن به حداقل های یک جامعه پایدار بود، نه چنان که بتوانند راهی میدان رزم شوند. علاوه بر این سیره نبوی گویای چشم پوشی از انتقام در هنگام قدرت است. حمله به کاروان ها براساس مولفه دوم نیز با چالش مواجه است. عرب برای تعاملات تجاری خود دارای قوانینی مانند پیمان های ایلاف بود که سبب رونق تجارت و امنیت بخشی می شد. پیامبر(ص) به عنوان یک مصلح اجتماعی نه تنها چنین قوانین مدنی و مطلوبی را زایل نکرد بلکه با تکیه بر بنیان های نیک اجتماعی به تغیر و ترمیم پرداخت. این تحقیق نشان می دهد که هدف بیان شده شاکله استواری ندارد و با زیرساخت ها، داده ها و تحلیل های تاریخی ناسازگار است.