نقش هلیکوباکتر پیلوری در بیماری و سلامت انسان

پس از سال ها جستجوی دانشمندان برای پیدا کردن رابطه بین میکروب ها و بیماری های معده، در سال 2500 جایزه نوبل پزشکی به رابین وارن و باری مارشال برای جداسازی هلیکوباکتر پیلوری از معده انسان و کشف رابطه آن با بیماری های معده اعطا گردید. امروزه بخش مهمی از تحقیقات بیماری های گوارشی مربوط به مطالعه میکروبیولوژی هلیکوباکتر پیلوری و نحوه کنترل آن به منظور پیشگیری از بروز زخم و سرطان معده اختصاص دارد. مطالعات نشان داده که عفونت هیکوباکتر پیلوری، ژنتیک میزبان و عادات روزمره میزبان انسانی در تعیین نوع عارضه گوارشی موثر هستند. از آنجا که اغلب افراد مبتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری بدون عارضه هستند، نقش عوامل دیگر بیشتر مطرح می شود. دانشمندان تا بحال موفق نشده اند نشان دهند که سویه های جدا شده از گاستریت، زخم یا سرطان متفاوت هستند. زمان ورود باکتری به دستگاه گوارش انسان دوره کودکی و محتمل ترین راه خوردن، آشامیدن و تماس نزدیک مادر به فرزند مطرح می شود. شیوع زیاد باکتری در بسیاری از جوامع بشری نشان می دهد که شاید باکتری در مخمر به عنوان یک میزبان محیطی مستقر می شود، که نه تنها از استرس های محیطی حفظ می شود و به مواد غذایی دسترسی دارد بلکه انتشار آن در محیط و بین میزبان های انسانی توسط مخمر تسهیل می شود. در تایید این موضوع، گفته می شود که هلیکوباکتر پیلوری از یک میزبان واسطه به انسان منتقل شده است و همراه انسان از آفریقا به نقاط جغرافیایی مختلف مهاجرت کرده است. زخم پپتیک و سرطان معده پیامدهای مهم عفونت هلیکوباکتر پیلوری هستند که در بسیاری از موارد با درمان آنتی بیوتیکی عفونت باکتری قابل درمان و پیشگیری می باشند. شیوع زخم پپتیک به دلیل درمان آنتی بیوتیکی هلیکوباکتر پیلوری رو به کاهش است ولی سرطان معده همچنان مشکل پزشکی مهمی بشمار می آید. شیوع بالای این سرطان در نواحی شمالی ایران شامل استان های مازندران، گیلان، گلستان و اردبیل گزارش شده است. مناطق پر شیوع سرطان معده در آسیا قرار دارد و به صورت کمربندی از ژاپن، کره، مناطقی در چین و شمال ایران می گذرد. در ایران سرطان معده شایعترین سرطان در مردان و سومین در زنان است. اردبیل پر شیوع ترین منطقه از نظر شیوع سرطان معده و مری است. ریشه کنی هلیکوباکتر پیلوری باید در موارد زخم و آنهایی که تحت خطر ابتلا به سرطان هستند صورت گیرد. به دلیل این که عفونت هلیکوباکتر پیلوری در بسیاری از جوامع بشری شایع و اغلب بدون عارضه است، این امکان مطرح می شود که شاید هلیکوباکتر پیلوری نقش بیشتری در سلامت انسان داشته باشد تا در بیماری.