اثر باکتری های تقویت کننده رشد گیاه بر عملکرد، اجزای عملکرد و صفات کیفی ارقام سویا (Glycine max L.) در شرایط مختلف رطوبتی

استفاده از کم آبیاری و باکتری های تقویت کننده رشد گیاه با صرفه جویی در مصرف آب می توانند به عنوان راه کارهای مدیریت پایدار منابع آب در مزرعه در افزایش سطح زیر کشت و نیز در تعیین الگوی کشت بهینه کمک نمایند. بر این اساس، این تحقیق با هدف ارزیابی نقش باکتری‎های تقویت کننده رشد گیاه در برخی از ارقام سویا تحت رژیم های رطوبتی به صورت کرت های خرد شده فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه رازی در شرایط آب و هوایی منطقه کرمانشاه در سال زراعی 96-1395 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل رژیم های مختلف رطوبتی (آبیاری کامل در تمام طول فصل رشد (بدون تنش)، قطع آبیاری از مرحله اواسط تشکیل غلاف تا انتهای دوره رشد و قطع آبیاری از مرحله پرشدن دانه تا انتهای دوره رشد) به عنوان عامل اصلی و سویه های باکتری تقویت کننده Bacillus licheniformis، B. subtilis و بدون باکتری و ارقام سویای کوثر، M9 وTMS  به عنوان دیگر فاکتورها در نظر گرفته شد. صفات مورد بررسی شامل تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، وزن خشک کل، درصد روغن و درصد پروتئین بودند. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه (9/380 گرم در متر مربع) و وزن خشک کل (8/1082 گرم در متر مربع) در تیمار آبیاری کامل به همراه تلقیح با باکتری سوبتیلیس در رقم TMS و بیشترین وزن هزار دانه (2/136 گرم) و درصد پروتئین (2/33) نیز در تیمار آبیاری کامل به همراه تلقیح با باکتری لیکنی فورمیس در رقم TMS مشاهده شد. کمترین وزن هزار دانه (8/84 گرم)، عملکرد دانه (2/134 گرم در متر مربع)، وزن خشک کل (1/828 گرم در متر مربع) و درصد پروتئین (4/21 درصد) در تیمار قطع آبیاری از اواسط تشکیل غلاف و بدون تلقیح باکتری در رقم کوثر مشاهده شد. نتایج این بررسی همچنین نشان داد که اثرات برهمکنش بین سطوح مختلف آبیاری، کاربرد باکتری های تقویت کننده رشد و ارقام بر صفات مورد ارزیابی سویا معنی دار نبود. به نظر می رسد کاربرد باکتری های تقویت کننده رشد از طریق افزایش تحمل گیاه به تنش کمبود آب به ویژه در شرایط تنش ملایم، باعث بهبود عملکرد سویا شد.