نقش های بهداشتی انجمن ها و روزنامه های گیلان عصر مشروطه

در ایران عصر قاجار بیماری های مختلفی در سرزمین گیلان رواج داشته است. عوامل مختلفی چون آب و هوا، عدم رعایت بهداشت فردی و عمومی، نبود وسایل پزشکی و دارو، کمبود پزشک و برخی عوامل دیگر باعث تلفات جمعیت زیادی از مردم گیلان می شد. هم زمان با تحولات عصر مشروطه، در گیلان تعداد زیادی انجمن تشکیل شد و روزنامه های مختلفی به چاپ رسید. هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش انجمن ها و روزنامه های تاثیرگذار در تحولات بهداشتی گیلان در عصر مشروطه می باشد.

استفاده از منابع کتابخانه ای با روش تحلیل و توصیف داده ها و تکیه بر نقش های بهداشتی انجمن های تاثیرگذار و تقسیم بندی آن ها، شناسایی و معرفی روزنامه های تاثیرگذار در بهداشت و سلامت مردم گیلان عصر مشروطه می باشد. این مطالعه مقطعی شامل دوره مشروطه از 1906 میلادی نخستین سال مشروطه تا 1911 میلادی، بسته شدن مجلس دوم را شامل می شود.

1 انجمن ها در خصوص مسائل بهداشتی در عصر مشروطه، عملکردهای مختلفی چون تاسیس بیمارستان ها و مراکز بهداشتی، تاسیس انجمن حفظ الصحه، ایجاد انجمن بلدیه و تاسیس اداره تنظیفات جهت برقراری بهداشت عمومی در شهرها داشتند؛ 2 روزنامه ها در آگاهی بخشی مردم در امور بهداشتی از طریق درج اخبار پزشکی و بهداشتی و مقابله با خرافات و باورهای عامیانه در درمان بیماری ها و دعوت از مردم جهت استقبال از پزشکی نوین نقش به سزایی داشتند.

می توان گفت که انجمن های گیلان به جهت پایگاه مردمی خود و رسمیت یافتن برخی از آنان توسط حکومت مرکزی که به عنوان تنها مرجع رسمی بین مردم و حکومت مرکزی محسوب می شدند، توانستند کارکردهای اجرایی در امور بهداشتی منطقه گیلان ایفا نمایند. روزنامه های محلی گیلان عصر مشروطه نیز تقریبا به عنوان تنها منبع قابل دسترس عوام با درج اخبار پزشکی و تحولات مربوطه به آن نقش به سزایی در آگاهی بخشی مردم گیلان در امور بهداشتی داشتند.