بررسی آلودگی و منشا فلزات سنگین و هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای (PAHs) در رسوبات سطحی رودخانه قره سو شهرستان کرمانشاه

ویژگی های فیزیکوشیمیایی، و آلودگی فلزات سنگین (Cu, Pb, Zn, Fe, Al, V, Ni) و ترکیبات PAH در رسوبات رودخانه قره سو کرمانشاه مطالعه شد. نتایج شاخص آلودگی (CF)، شاخص بار آلودگی (PLI) و ضریب غنی شدگی بیانگر آلودگی شدید رسوبات به ویژه درمورد عناصر سرب، روی و مس در مقاطعی از رودخانه بود. همچنین ایستگاه های نزدیک به شهر کرمانشاه مانند پالایشگاه نفت و شهرک صنعتی آلودگی بسیار بالاتری از PAH نسبت به بالا دست نشان دادند. براساس شاخص هم ارز سمناکی و مقایسه غلظت PAHها با محدوده اثر پایین (ERL) بیانگر وضعیت نامناسب رسوب قره سو بود. در بین انواع ترکیبات، گونه غالب، ترکیبات PAH سه حلقه ای است که بالاترین آلودگی آن نیز مانند فلزات سنگین مربوط به ایستگاه پالایشگاه نفت کرمانشاه بود. بر اساس تحلیل مولفه اصلی (PCA) و شاخص های زمین شیمیایی پساب خروجی پالایشگاه نفت کرمانشاه منبع اصلی آلودگی ترکیبات PAH سبک با منشا نفت زاد و عناصری مانند مس، وانادیم و نیکل محسوب می شود. علاوه براین عناصر، مواد آلی و pH نیز همراهی قوی با این مولفه نشان داده که تصدیقی بر نقش پالایشگاه در افزایش آنها در رودخانه قره سو است. از دیگر منابع انسان زاد نیز می توان به پساب صنعتی و شهری، ترافیک و دفع غیرقانونی پسماند در حاشیه رودخانه اشاره کرد.