بررسی بهره وری آب آبیاری و تحلیل اقتصادی تولید محصول یونجه در سامانه-های آبیاری بارانی و سطحی

خشکسالی های اخیر و محدودیت منابع آبی ضرورت استفاده مناسب از آب، اندازه گیری و تحلیل شاخص های بهره وری آب در روش های مختلف آبیاری (سطحی و تحت فشار) را می طلبد. لذا این پژوهش به منظور بررسی بهره وری آب آبیاری و تحلیل اقتصادی تولید محصول یونجه در شهرستان همدان اجرا شد. به این منظور 16 مزرعه یونجه که تحت سامانه های آبیاری بارانی و سطحی بودند، انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. حجم آب مصرفی در مزارع مورد مطالعه با اندازه گیری دبی منبع آبی (با استفاده از کنتور یا فلوم های wsc)، دبی آبپاشها، ساعت آبیاری در هر نوبت و تعداد کل آبیاری محاسبه شد. تحلیل اقتصادی تولید یونجه با استفاده از شاخص ارزش حال درآمد خالص، منفعت به هزینه و شاخص بهره وری اقتصادی، با در نظر گرفتن کمک های بلاعوض دولت و بدون در نظر گرفتن کمک های دولتی در سامانه آبیاری بارانی و سامانه آبیاری سطحی انجام شد. میانگین حجم آب مصرفی و بهره وری آب آبیاری در سامانه های آبیاری جویچه ای و بارانی به ترتیب 12447و 7875 متر مکعب در هکتار و 6/1 و 7/2 کیلوگرم بر متر مکعب برآورد شد. به این ترتیب سامانه آبیاری بارانی با کاهش 37 درصدی در آب مصرفی باعث افزایش 69 درصدی در بهره وری مصرف آب شده است. تحلیل اقتصادی نتایج نشان داد که ارزش حال منافع خالص زراعت یونجه در شرایط استفاده از سامانه آبیاری بارانی در شرایط کمک های بلاعوض دولت نسبت به روش آبیاری سطحی 74437 هزار ریال بیشتر است. نسبت منفعت به هزینه در سامانه آبیاری بارانی در شرایط کمک های بلاعوض دولت و بدون کمک های دولتی به ترتیب 8/3 و 2/3 است.