ارزیابی تشخیصی آزمایش 900 نمونه کنترل ادرار لیوفلیزه مجهول در 300 آزمایشگاه تشخیص مواد مخدر کشور برای شناسایی مرفین (کنترل کیفی خارجی)

اعتیاد به تریاک و مشتقات آن مثل مرفین، از جنبه های مختلف فردی، اجتماعی، جسمی، روانی و... بررسی می شود. بخش مهمی از موارد مورد بحث در اعتیاد صحت و درستی آزمایش های تشخیص مرفین می باشد زیرا ارایه هر گونه پاسخ استباه موجب بروز مشکلات فراوان برای شخص آزمایش شونده و خانواده وی خواهد بود. هدف از این تحقیق، بررسی عملکرد آزمایشگاه ها و کیفیت روش های تشخیص مرفین در آزمایشگاه های تشخیص مرفین ادرار در سراسر کشور می باشد.
مواد و در اولین دوره (بهمن 1380) کنترل کیفی خارجی روش های تشخیص مواد مخدر (مرفین) که توسط مرکز تحقیقات آزمایشگاه های رفرانس اجرا شد، بیش از 900 نمونه ادرار لیوفیلیزه مجهول از نظر مواد مخدر تهیه و برای بیش از 300 آزمایشگاه تشخیص مرفین در سراسر ایران (برای هر مرکز سه نمونه شامل نمونه منفی، مثبت و مثبت کاذب) ارسال شد. روش انجام آزمایش به گونه ای تنظیم شد که فرد آزمایش گر برای ارایه پاسخ صحیح آزمایش، نمونه ها را در دو مرحله مورد آزمایش قرار دهد. روش صحیح مورد انتظار این بود که آزمایشگر با روش های غربالی متداول، نمونه منفی را شناسایی و گزارش نموده، آن گاه با استفاده از روش های کروماتوگرافی، موارد مثبت شده را مورد آزمایش قرار دهد به این منظور که پاسخ مثبت واقعی و کاذب مشخص شده و نتیجه قابل قبول گزارش شود.
بررسی نتایج اولین دوره کنترل کیفی آزمایشگاهای تشخیص مواد مخدر نشان می دهد که حدود %36 این آزمایشگاه ها بدون انجام آزمایش تاییدی و فقط با توجه به نتیجه آزمایش غربالی، پاسخ آزمایش را اعلام می نمایند. حدود %29 درصد از آزمایشگاه ها پاسخ های کروماتوگرافی را اشتباه گزارش نموده اند و ضمنا %8 آزمایش های غربالی، نیز نادرست گزارش شده است.
با توجه به نتایج اولیه مشاهده می شود تعداد زیادی از آزمایشگاه ها نیاز به کنترل و نظارت داشته، به علاوه از صحت و دقت روش های مورد استفاده این آزمایشگاه ها نیز باید اطمینان حاصل نمود. از آنجایی که ارایه هر گونه پاسخ اشتباه ممکن است برای فرد آزمایش شونده (داوطلب ازدواج و استخدام، مشکوک...) و خانواده وی مشکلات فراوانی را به وجود آورد، نظارت و کنترل پی در پی صحت و درستی روش های تشخیص مرفین که در سراسر کشور مورد استفاده قرار می گیرد و ارایه روش های تشخیصی استاندارد ضروری می باشد.