بررسی انرژتیک اثر دورپیوند شرق اطلس/غرب روسیه (EA/WR) بر منطقه مدیترانه و جنوب غرب آسیا

الگوی دورپیوند شرق اطلس/غرب روسیه (EA/WR) در وضع هوای پاییز و زمستان اروپا و جنوب غرب آسیا نقش حائز اهمیتی دارد. هدف پژوهش حاضر شناخت نحوه اثرگذاری این دورپیوند بر گردش های جوی و تبادلات انرژتیک چرخندها در فازهای بحرانی (قوی) مثبت و منفی آن است. ابتدا با استفاده از داده های باز تحلیل NCEP/NCAR از سال 1950 تا 2014 برای زمستان 4 ماهه (نوامبر تا فوریه)، تحلیل دینامیکی از میانگین همادی و بی هنجاری کمیت های هواشناختی در فازهای بحرانی این دورپیوند ارائه می شود و سپس با به کار بردن رهیافت انرژتیک، تاثیر قطار موج این دورپیوند بر مسیر توفان های اطلس و مدیترانه و آثار آن بر جنوب غرب آسیا بررسی می شود. انرژی جنبشی پیچکی در غرب مدیترانه و جنوب اروپا در فاز منفی (مثبت) EA/WR افزایش (کاهش) شدید نشان می دهد، حال آنکه شمال و شرق اروپا و غرب روسیه کاهش (افزایش) انرژی جنبشی دارند. در نتیجه، در فاز منفی (مثبت)، مسیر جنوب شرق سوی (شمال شرق سو) توفان اطلس به سمت جنوب (شمال) اروپا تا شرق مدیترانه (شرق اروپا و جنوب غرب روسیه) نیز می تواند گسترش یابد. در هردو فاز، در ترازهای میانی و زبرین وردسپهر بی هنجاری متضاد کمیت ها بین شمال غرب و جنوب شرق دریای مدیترانه مشاهده می شود. جنوب غرب آسیا و شرق مدیترانه بی هنجاری گردش های جوی مشابه بی هنجاری غرب روسیه دارند که پیامد آن در فاز منفی (مثبت) کاهش (افزایش) جملات تولید و تبدیل کژفشاری، شارهای گرما و رطوبت، تضعیف (تقویت) جت جنب حاره ای جنوب غرب آسیا و امکان تضعیف (تقویت) چرخندزایی شرق مدیترانه و کاهش تعداد چرخندهای عبوری به سمت جنوب غرب آسیا و ایران است.