بررسی تغییرات بلند مدت جت سطوح پایین روی دشت کویر

در این مطالعه توزیع منطقه ای و ویژگی های جت سطوح پایین (LLJ) در منطقه کویر مرکزی واقع در جنوب رشته کوه البرز شامل گستره افقی و قائم و تغییرات زمانی آن بررسی شده است. علاوه بر این سازوکارهای مختلف شکل گیری جت سطوح پایین (LLJ) بررسی شده و ویژگی های  LLJروی دشت کویر و شباهت های آن با سایر پدیده های مشابه در شرق و جنوب غرب کشور مقایسه شده است. در پژوهش حاضر از داده های بازتحلیل ERA-Interim (ERA-I) برای بازه زمانی 1979-2017 استفاده شده است. با استفاده از داده های مشاهداتی داده های بازتحلیل از نظر کیفی ارزیابی و ملاحظات به کارگیری داده های بازتحلیل برای مطالعه  LLJ در شبکه منظم ارائه شده است. با به کارگیری شاخص های مرتبط با تغییرات زمانی و تغییرات قائم (نیم رخ) سرعت باد در محور جت و با استفاده از داده های بازتحلیل، ابزاری تهیه شد که ضمن آشکارسازی  LLJدر هر نقطه از شبکه دامنه مورد مطالعه روی کویر مرکزی، میانگین بلند مدت (1979-2017) فصلی و ماهیانه سرعت باد در محور جت برایماه های تابستان محاسبه و تعیین شود. نوسان شبانه روزی جت با استفاده از داده های بازتحلیل نشان می دهد که مطابق تعریف بلکادر (1957) جت روی کویر مرکزی جزء دسته LLJها طبقه بندی می شود و بررسی ساختار افقی و قائم نشان می دهد که محور جت (سرعت بیشینه باد) در ارتفاع حدود 850 میلی بار قرار می گیرد و بر اساس داده های مورد استفاده با تفکیک زمانی 6 ساعت، بیشینه و کمینه سرعت باد در این تراز به ترتیب در ساعت UTC 00 و UTC 12 است که علت اصلی آن تشکیل وارونگی دما در لایه های زیرین جو در هنگام شب و کاهش قابل ملاحظه نیروی اصطکاک سطحی و همچنین از بین رفتن تلاطم گرمایی ناشی از خورشید در هنگام شب در لایه های زیرین جو است. میانگین سرعت باد در محور جت در ماه ژوئن بیشینه و در ماه اوت کمینه است. زمین بررسی موردی ساختار قائم شیو دمای پتانسیلی و چینش باد نشان داد که انتقال تکانه از محور جت به سطح زمین سبب خیزش گردوخاک در مناطق مستعد کویر و انتقال آن به شهرهای حاشیه ای کویر مانند تهران، قم و کاشان می شود.