بررسی نقش مکان گزینی در جنگ با تاکید بر جنگ های حکومت های صفاریان، آل بویه و سلجوقیان
بهره گیری از عوامل جغرافیایی از راهبردهای مهم جنگی در قرون نخستین اسلامی به شمار می آمد. مکان گزینی گاه بر کران بادیه انجام می گرفت که عموما بادیه نشینان از این روش در برابر سپاهیان منظم بهره می بردند. سپاهیان و مردم مناطق کوهستانی به هنگام جنگ، در کوه و دره موضع می گرفتند. در برخی موارد نیز مکان گزینی در کنار رودخانه و یا در جهت مخالف وزش باد انجام می شد. ضرورت تحقیق حاضر که به بازشناسی نقش مکان گزینی در جنگ ها پرداخته از این رو است که عموما در تحقیقات جدید مغفول مانده و بجز یک مورد، تحقیقی در این باره انجام نشده است. مقاله حاضر با رویکردی تحلیلی و با واکاوی منابع دست اول تاریخی به بررسی نقش مکان گزینی در نتیجه جنگ های سده های نخستین اسلامی با تاکید بر مقطع صفاریان تا پایان سلجوقیان پرداخته است. پرسش اصلی مقاله این است که مکان گزینی چه نقشی در نتیجه جنگ های قرون نخست اسلام داشته است؟ در پاسخ به این پرسش نیز این مدعا مطرح شده که مکان گزینی با توجه به منطقه مورد سکونت و شیوه زندگی سپاهیان انجام گرفته و مکان گزینی با سود جستن از عوارض طبیعی، بخشی از راهبرد جنگی و از مولفه های اثرگذار در تعیین نتیجه نبرد در این دوره تاریخی به شمار می آمد.
مکان گزینی ، جنگ ، صفاریان ، آل بویه ، سلجوقیان
-
مناسبات خلفای عباسی با سلجوقیان عراق از خلافت راشد تا قتل مستنجد (529 566ق)
*، محسن مومنی، مهدی اسدی
فصلنامه تاریخ اسلام، زمستان 1402 -
بررسی مقایسه ای مالکیت و ارث و تاثیر آن بر حکومت انگلستان فئودالی و حکومت های ایران در قرون نخستین اسلامی
*، عیسی بامری نژاد
نشریه یافته های تاریخی، بهار 1403