آه، صیقل دل و روح

«آه» یکی از عناصر مهم و محوری مضمون سازی در شعر فارسی است و شاعران و عارفان در شعر خود با استفاده از این واژه، مضامین عرفانی متنوعی خلق کرده اند. ذکر و دعا زمانی که از مرحله زبانی به مرحله وجودی و قلبی می رسند، تاثیرگذارتر و بابرکت تر می شوند، علت تاثیرگذاری فوق العاده آه هم در این است که آه ذکر و استغاثه ای وجودی و قلبی است، هرکس که آه می کشد، در حقیقت از ته دل، به خداوند تبارک و تعالی استغاثه و طلب نیاز کرده است. هرقدر انسان عاجزتر و درمانده تر باشد، آهش قوی تر و تاثیرگذارتر می شود و ترکیباتی چون «زور ناتوانی» و «قدرت عجز» که در متون عرفانی فراوان به کار رفته اند، اشاره به این امر دارند که قدرت افراد عاجز و ناتوان در آه تاثیرگذارشان است. در این جستار، اقسام آه و نقش آنها در آرامش و تکامل معنوی انسان و مضمون های خلق شده از این واژه در معرض نقد و بررسی قرار گرفته است. پژوهش، براساس نحوه کاربرد این واژه مضمون ساز در آثار مهم عرفانی و ملاحظه دیدگاه های صاحب نظران و دریافت بی واسطه از آنها به روش تحلیل محتوای این آثار صورت گرفته است. نتیجه کلی مقاله این است که آه کشیدن، در تقویت سیستم ایمنی بدن و آرامش و سلامتی جسمی و روحی انسان نقش مهمی را ایفا می کند و آه های احساسی و عاطفی در جلا و صفای آیینه دل و روح موثر بوده و در نهایت، موجب تعالی و کمال آدمی می شود و همه اینها نشانه هایی از نظم شگفت انگیز هستی و آفرینش احسن است.