بررسی خصوصیات رشدی، درصد اسانس و بوم شناختی برخی از گونه های بومادران (Achillea spp.)

بومادران (Achillea) یک گیاه دارویی مهم با خواص و کاربردهای فراوان می باشد که در مناطق جغرافیایی مختلف ایران پراکنش دارد. در این پژوهش خصوصیات رشدی، درصد اسانس و بوم شناختی چهار گونه بومادران شامل بومادران مویین (A. setacea)، بومادران زرد و مزرعه روی (A. biebersteinii)، بومادران بیابانی (A. tenuifolia) و بومادران (A. wilhelmsii) ارزیابی شد. نمونه برداری از گیاهان در زمان گلدهی انجام گردید و 13 صفت مورفولوژیک گیاه به همراه خصوصیات اکولوژیک مناطق جمع آوری گونه ها بررسی شد. اسانس گیری از نمونه های خشک شده با دستگاه کلونجر به مدت چهار ساعت انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین گونه های مورد مطالعه از نظر صفات مورد بررسی تنوع وجود دارد. گونه بومادران مویین (A. setacea) از نظر ارتفاع بوته، دور ساقه اصلی، فاصله میانگره، طول و عرض برگ و گونه بومادران (A. wilhelmsii) از نظر داشتن ساقه فرعی، تعداد گل آذین در بوته، تعداد برگ نسبت به سایر گونه ها برتری داشتند. تجزیه خوشه ای گونه ها را در دو گروه مجزا قرار داد. همبستگی بین صفات نشان داد که بین برخی از صفات مورفولوژیک با هم و مورفولوژیک با خاک همبستگی معنی داری وجود دارد. بازده اسانس بین گونه ها از 52/0 تا 82/0 درصد می باشد. بر اساس این نتایج حاصل از این پژوهش، گونه های بومادران مویین (A. setacea) و بومادران (A. wilhelmsii) از لحاظ خصوصیات رشدی و عملکردی و گونه بومادران (A. wilhelmsii) از لحاظ دارا بودن بیشترین بازده اسانس برتر بودند. گیاهان معرفی شده این پژوهش می توانند در صنایع دارویی، غذایی و عطرسازی و معرفی برای برنامه های به نژادی مورد استفاده قرار گیرند.