بررسی ارتباط عملکرد و صفات زراعی همبسته در برنج (Oryza Sativa L.) با استفاده از تجزیه رگرسیون و علیت

به منظور تعیین ارتباط بین عملکرد دانه و اجزاء آن و شناسایی صفات دارای بیشترین اثر بر عملکرد، بیست جمعیت F1 به همراه والد (پنج لاین و چهار تستر) در سال 1387 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات برنج کشور کشت شد. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که ژنوتیپ های مورد مطالعه از نظر صفات بررسی شده دارای اختلاف معنی داری بودند. بررسی ضرایب همبستگی نشان داد که صفات تعداد دانه پر در خوشه (68/0) و درصد باروری خوشه (68/0) همبستگی مثبت و معنی داری با عملکرد دانه داشتند. تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که صفات تعداد دانه پر در خوشه، تعداد روز تا خوشه دهی کامل، درصد باروری خوشه و تعداد دانه در خوشه، مجموعا 5/87 درصد از تغییرات عملکرد دانه را توجیه کردند. نتایج تجزیه علیت نشان داد که تعداد روز تا خوشه دهی کامل (83/0) بیشترین اثر مستقیم فنوتیپی و تعداد دانه در خوشه (703/0) نیز بیشترین اثر مستقیم ژنتیکی را بر عملکرد دانه داشتند. پیشنهاد می شود برای گزینش ژنتیکی ژنوتیپ های با عملکرد دانه بیشتر، گزینش های غیرمستقیم ابتدا برای تعداد دانه در خوشه و سپس برای تعداد روز تا خوشه دهی کامل و تعداد دانه پر در خوشه انجام گیرد. همچنین با توجه به وجود خصوصیات مناسب در لاین IR76687-22-1-3-2-5 یعنی تعداد بالای دانه در خوشه، تعداد بالای دانه پر در خوشه، درصد باروری بالا، تعداد روز تا خوشه دهی کامل و همچنین عملکرد بالا نسبت به دیگر ارقام و تلاقی ها، آزمایشات عملکرد و سازگاری در سال ها و مکان های مختلف روی این لاین توصیه می شود.