مشروعیت هیپنوتیزم و همسویی آن با اصول اخلاق زیستی

اگرچه هیپنوتیزم یک مساله بحث برانگیز است، اما اکثر پزشکان و روانشناسان آن را یک روش درمانی موثر و قدرتمند برای محدوده وسیعی از شرایط از قبیل اختلالات شخصیتی، اضطراب و درد می دانند. مطالعه تحلیلی حاضر به تحلیل مشروعیت هیپنوتیزم بر اساس فقه اسلامی و اصول اخلاق زیستی می پردازد.

در این مطالعه تحلیلی، متون و مقالات مرتبط منتشرشده به صورت هدفمند جستجو و بررسی شد و سپس دلایل قائلین به نوپدید و مستحدثه بودن هیپنوتیزم، مشروعیت آن بر مبنای فقه اسلامی و همسویی آن با اصول چهارگانه اخلاق زیستی مورد تحلیل و بحث قرار گرفت.

سه دیدگاه فقهی در مورد هیپنوتیزم و استفاده از آن وجود دارد. از نظر بعضی از فقها هیپنوتیزم در زمره سحر و جادو قرار دارد که انجام آن حرام است. برخی دیگر از فقها زمانی استفاده از هیپنوتیزم را جایز شمرده اند که ضرورتی ایجاب کند. دیدگاه سومی وجود دارد که آن را از مسائل نوپدید دانسته و بایستی حکم فقهی و اخلاقی در مورد آن استنباط شود. اصل احترام به اختیار انسان، اساسا در مورد هیپنوتیزم شونده با آنچه در شرع آمده است، در تعارض است، اما مبانی شرعی با سه اصل خیررسانی، ضررنرسانی و عدالت همخوانی دارد.

نظر به نوپدیدبودن مساله هیپنوتیزم، می توان نتیجه گرفت که بر اساس قاعده لاضرر در فقه اسلامی و اخلاق زیستی، کاربرد هیپنوتیزم در پزشکی در صورت ضرورت مجاز است.