ارزیابی فراوانی و تنوع درختان زیستگاهی و خشک دارها در فاز تحولی کهن رست: مطالعه موردی در جنگل های راش غرب گیلان

در فاز تحولی کهن رست توده های راش، درختان زیستگاهی خردزیستگاه های متنوعی را برای جانداران در اکوسیستم های جنگلی فراهم می آورند. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی کمی و کیفی درختان زیستگاهی در فاز تحولی جنگل های خالص راش در شفارود استان گیلان انجام گرفت. برای این منظور سه قطعه نمونه یک هکتاری انتخاب و در هر قطعه، مشخصه های کمی درختان زیستگاهی و خشک دارهای با حداقل قطر 5/7 سانتی متر شامل فراوانی، قطر برابرسینه (سانتی متر)، ارتفاع (متر) و درجه پوسیدگی ثبت شد. نتایج نشان داد که از اشکال قابل انتظار خردزیستگاه ها، درختان زیستگاهی دارای شکاف تنه ای با 7/31 درصد، بیشترین فراوانی را داشتند و درختان دارای حفره، رویش غده ای (سرطانی) و رشد چنگالی یا شاخگی به ترتیب 3/29، 4/24 و 7/14 درصد فراوانی را به خود اختصاص دادند. در بین گونه های درختی، گونه راش میزبان بیشترین تعداد خردزیستگاه بود. میانگین حجم خشک دار در این فاز تحولی 1/37 متر مکعب و میانگین شاخص های تنوع شانون و سیمپسون برای خردزیستگاه ها به ترتیب 9/1 و 7/2 به دست آمد. شاخص های یکنواختی مارگالف و پیلو نیز به ترتیب 8/0 و 9/0 برآورد شد. براساس نتایج، راش های بسیار قطور (قطر بیش از 70 سانتی متر) بیشترین تعداد و تنوع خرد زیستگاه ها را نشان می دهند. حضور درختان زیستگاهی با حجم و تنوع زیاد از ویژگی های اصلی این فاز است که باید به منظور حفظ خردزیستگاه ها در شکل های مختلف در تدوین و اجرای برنامه های حفاظتی و شیوه های جنگل شناسی مدنظر قرار گیرد.