کاربردهای گروتسک در داستان های عامیانه با تکیه بر اسکندرنامه نقالی

با تاسیس حکومت صفوی، ایران وارد مرحله جدیدی از تاریخ و ادبیات شد. توجه خاص به فرهنگ عامه در این دوره سبب رواج ادبیات و قصه های عامیانه گردید. پرداختن به قصه های عامیانه در این دوره، تنها به قصد سرگرمی و حفظ ارزش های قومی و وقایع تاریخی نیست، بلکه بازتاب وقایع سیاسی، اجتماعی، مسائل اخلاقی و انتقاد از حکمرانان جامعه عصر صفوی در قالبی طنزگونه است. این داستان ها عموما در قهوه خانه ها و فضای عمومی- که مسائل اخلاقی در آن رعایت نمی شد- روایت می گردید. اغراق، تضاد و تعارض، آمیختگی عناصر انسانی و حیوانی، زبان توهین آمیز، دشنام، نفرین و قسم از ویژگی های عمده این قصه هاست که آن ها را در ژانر گروتسک قرارمی دهد. در این مقاله نویسندگان پس از بیان تعریف گروتسک و مشخصه های آن با روش توصیفی- تحلیلی و جمع آوری یافته ها به شیوه کتابخانه ای و اسنادی به بررسی این گونه در ادبیات عامیانه با تکیه بر قصه اسکندرنامه تحریر نقالی پرداخته و به این نتیجه رسیده اند که ناقص الخلقگی شخصیت ها؛ مسخ، ازریخت افتادگی، ظاهر نابهنجار و مشمئزکننده، همچنین اغراق، تضاد و تعارض، زبان توهین آمیز، نفرین و شکنجه از مضامین گروتسکی این اثر است و به نظرمی رسد کارکرد آن بیان وقایع زمانه و انتقاد از آن است.