ارزیابی خطر آلودگی منابع آب و خاک کشور به آرسنیک

آرسنیک شبه فلزی است که برای گیاهان، حیوانات، میکروارگانیسم‎ها و انسان سمی است. سازمان بهداشت جهانی حد مجاز آرسنیک در آب آشامیدنی را μg/l 10 و منابع مختلف این حد را در خاک mg/kg20 بیان کرده‎اند. غلظت آرسنیک در آب‎ و خاک‎ نقاط مختلف ایران (نقاطی با غلظت بیش از حد مجاز) به ترتیب بین μg/l840-10 و mg/kg2/1775-1/23 گزارش شده است. از جمله منابع آلاینده، می‎توان به وجود معادن طلا و مس (به‎ویژه منطقه تکاب و کرمان) و سازند آتش فشانی ارومیه-دختر که حاوی انواع فلزات سنگین و خطرناک می‎باشد، اشاره کرد. اکثر معادن ایران بر روی این سازند واقع شده‎اند و استفاده از روش‎های قدیمی استخراج در معادن و فرسودگی تجهیزات بر شدت آلودگی افزوده است. علاوه بر این‎، کاربرد آفت‎کش‎ها و حشره‎کش‎ها و دیگر نهاده‎های کشاورزی عامل ورود آرسنیک به منابع آب و خاک است. با استفاده از تنوع ژنتیکی گیاهان (گیاهان مقاوم به آرسنیک)، پاک سازی محیط‎های آلوده و با افزایش غلظت عناصری مانند آهن، منگنز، فسفات، گوگرد و سیلسیم در محیط رشد گیاه می‎توان از قابلیت دسترسی گیاهان به آرسنیک به‎ویژه در برنج تا حدود زیادی کاست. استفاده از تجهیزات مدرن در امر استخراج معادن می‎تواند در زمینه آلودگی محیط زیست راهگشا باشد. وضعیت آلودگی آب‎های سطحی و زیرسطحی به آرسنیک در 13 استان کشور نشان از جدی بودن تهدید آرسنیک برای سلامت مردم بوده و این امر تصفیه آب در این مناطق آلوده را الزام‎آور می‎کند.