ارزیابی یکپارچگی اکولوژیکی رودخانه جاجرود با استفاده از سنجه های ماهیان و ماکروبنتوزها
امروزه برای ارزیابی کیفیت آب و طبقه بندی وضعیت اکولوژیکی رودخانه ها، سنجه های زیادی برمبنای تغییر های ساختار اکولوژیک گونه ها گسترش پیدا کرده اند. هدف از این مطالعه ارزیابی وضعیت اکولوژیک، بیان نحوه تاثیر کاربری زمین ها و سنجش کارایی متداول ترین سنجه های اکولوژیک برای ماهیان و ماکروبنتوزها در ارزیابی زیستی رودخانه جاجرود می باشد.
در مطالعه حاضر، نمونه برداری از آب، ماکروبنتوزها و ماهیان در 10 ایستگاه درآبان ماه سال1394 انجام گردید. پارامترهای فیزیکی، شیمیایی و زیستی شامل دما، کدورت، سرعت و عمق آب، اسیدیته، هدایت الکتریکی، BOD5، نیترات، آمونیوم، فسفات، اکسیژن محلول و کلی فرم مدفومی در محل یا پس از نمونه برداری مورد اندازه گیری قرار گرفتند. نمونه برداری ماکروبنتوزها با استفاده از سوربر سمپلر با سه تکرار در هر ایستگاه صورت گرفت و ماهیان نیز با استفاده از دستگاه الکتروشوکر نمونه برداری شدند. به منظور ارزیابی یکپارچگی رودخانه جاجرود از سنجه های مختلف فیزیکی و شیمیایی، ماکروبنتوزها و ماهیان استفاده شد. همچنین برای تحلیل ارتباط ماکروبنتوزها و ماهیان با متغیرهای فیزیکی، شیمیایی و زیستی از آزمون تحلیل تطبیقی متعارف (CCA) استفاده گردید.
درمجموع، 481 عدد ماهی شامل 8 گونه صید و تعداد کل ماکروبنتوزها 2435 عدد از 15 خانواده شمارش شد. بیشترین و کمترین تعداد ماهیان صید شده بترتیب از گونه سگ ماهی برگ (Oxynoemacheilus bergianus) و سگ ماهی تیغه دار غربی (Paracobitis malapterura) بود. بیشترین درصد فراوانی کل ماکروبنتوزها متعلق به خانواده Baetidae از راسته Ephemeroptera و کمترین درصد فراوانی به Polycentropodidae از راسته Trichoptera تعلق داشت. نتایج آزمون تحلیل تطبیقی متعارف (CCA)، سنجه EPT/CHIR را برای ماکروبنتوزها بهتر از دیگر سنجه ها برای تعیین سلامت اکولوژیکی آب بیان کرد. از طرف دیگر، سنجه یکپارچگی اکولوژیکی کار (KBI) برای ماهیان بخوبی در اکوسیستم جاجرود، قابل استفاده است.
این مطالعه، اولین مطالعه ای است که با بکارگیری همزمان سنجه ماهیان و ماکروبنتوزها همراه با پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب، وضعیت اکولوژیکی اکوسیستم رودخانه جاجرود را ارزیابی می کند. از یافته های این مطالعه می توان به این نتیجه رسید که فاضلاب های شهری- روستایی، زهاب کشاورزی و سد لتیان بیشترین تاثیر منفی را بر ساختار موجود های زنده این رودخانه داشته اند.
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.