تحلیل سطوح مفهوم سرمایه اجتماعی با رویکرد فراترکیب

امروزه سرمایه اجتماعی به عنوان سرمایه ای کلیدی در سازمان ها و جوامع ایفای نقش می کند. اهمیت آن تا حدی است که بدون توجه به آن ممکن است نرخ بازگشت سرمایه حاصل از دیگر سرمایه های موجود کاهش یابد. با توجه به اهمیت این نوع سرمایه، شاهد انجام پژوهش های متعددی در سطوح و بافت های متفاوت هستیم که شاخص های گوناگونی در سطوح تحلیل متفاوت را برای ابعاد سه گانه مفهوم سرمایه اجتماعی معرفی کرده اند. بنابراین، بررسی یکپارچه این پژوهش ها برای شناسایی شاخص های کلیدی این مفهوم در سطوح تحلیل متفاوت ضرورت دارد. در این راستا هدف از انجام این پژوهش، بررسی جامع شاخص های سرمایه اجتماعی در سطوح تحلیل متفاوت است. بدین منظور از رویکرد فراترکیب و روش تحلیل محتوای قیاسی استفاده شد. جامعه مورد بررسی مقالات موجود در زمینه سرمایه اجتماعی، در پایگاه های علمی از سال 1970 تا 2018 به تعداد 5195 مقاله بود که از میان آن ها 72 مقاله به روش نمونه گیری قضاوتی انتخاب شدند. نتیجه اولیه استخراج کدهای اولیه در قالب 14 مقوله فرعی و طبقه بندی آن ها ذیل سه مقوله اصلی سرمایه اجتماعی بود. تدقیق و مطالعه متون مرتبط با این شاخص ها نشان داد سه سطح تحلیل برای مفهوم سرمایه اجتماعی قابل تبیین است. این سه سطح مختلف تحلیل عبارتند از: سطح کلان (جوامع)، سطح میانی (گروه ها یا سازمان ها) و سطح خرد (عاملان فردی).