تحلیل مقایسه ای زیبا یی شناسی روایی در داراب نامه طرسوسی و بیغمی (با رویکرد نظام ژرف ساخت و روساخت روایی اریک لاندوفسکی)

یکی از مهم ترین شاخه های تحلیل گفتمان، تحلیل گفتمان روایی است. این نظریه از وسعت قابل ملاحظه ای برخوردار است و محققان بزرگ و متعددی به ارایه آرای خود در این حوزه پرداخته اند. یکی از مهم ترین این نظریه پردازان، اریک لاندوفسکی است. از نظریه های مهم و مشهور لاندوفسکی، پیرامون گفتمان روایی، «نظام ژرف ساخت و روساخت روایی» یا با نام دیگر، زیبایی آفرینی روایی است. البته درک کامل این نظریه، به آسانی ممکن نیست چرا که هم دارای گستردگی است و هم به لحاظ فکری، دارای پیچیدگی است اما می توان گفت از نظریه های کاربردی و مناسب برای تحلیل متون داستانی و روایی است. هریک از دو نظام ژرف ساخت و روساخت روایی، دارای مولفه ها و مصادیقی است. نظام روساخت شامل مولفه های «انسجام جملات و بندها»، «یکپارچگی بندها در هرقسمت از متن»، «نمودار زبان و جنسیت» و «عنصر لحن» است و نظام ژرف ساخت شامل مولفه های «بینامتنیت هم گون»، «نظام تصادف»، «نظام تعلیق» و «محور تنشی» است. در این مقاله، با توسل به نظریه روساخت و ژرف ساخت روایی لاندوفسکی، به تحلیل مقایسه ای مهم ترین داراب نامه های موجود در ادبیات فارسی یعنی داراب نامه طرسوسی و بیغمی پرداخته می شود. و این برای نخستین بار است که از ظرفیت این نظریه مهم در بررسی یک متن ادبی، استفاده می شود.