مروری بر تولیدات علمی ایران در حوزه روانشناسی و روانپزشکی نظامی بر اساس پایگاه داده Scopus : یک مطالعه علم سنجی تا سال 2018

با رشد تولید علم در دنیا، لزوم تحلیل وضعیت دانش تولید شده به منظور استفاده در سیاستگذاری علمی بسیار مهم می باشد. یکی از ابزارهای تحلیل در این زمینه شاخص های علم سنجی است. با عنایت شرایط ویژه ایران و گستره تاثیرگذاری جنگ تحمیلی بر مردم ایران یکی از حوزه های علمی که می تواند با قوت به تولید دانش در منطقه و دنیا بپردازد حوزه روانشناسی و روانپزشکی نظامی است. این مطالعه با هدف بررسی وضعیت تولید علم در حوزه روانشناسی و روانپزشکی نظامی در ایران انجام گردیده است.

مطالعه مروری حاضر با رویکرد علم سنجی می باشد که با توجه به هدف مطالعه، کلیدواژه های مرتبط با حوزه روانشناسی و روانپزشکی نظامی تعیین گردید. سپس پایگاه استنادی اسکوپوس به عنوان مرجع معتبر علمی برای جستجوی تولیدات علمی ایران انتخاب شد و با رعایت دستورالعمل این پایگاه فرمول جستجو با ترکیب کلیدواژه ها تنظیم گردید. منابع انتشار یافته تا تاریخ 27 شهریور 1397 استخراج و تحلیل داده های آماری صورت گرفت.

تولیدات روانشناسی و روانپزشکی نظامی در دنیا 52419 مورد بوده که آمریکا با تولید 26318 مورد رتبه اول و انگلستان با 3510 مورد در جایگاه دوم قرار دارد و سهم ایران نیز 310 مورد (رتبه 18) است. برترین دانشگاه در ایران در این حوزه دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله با انتشار 85 مقاله و بیشترین سهم در پذیرش و انتشار مقالات در بین مجلات مربوط به مجله طب نظامی با انتشار 56 مقاله می باشد همچنین بیشترین ارجاع به مقالات این حوزه مربوط به مقاله چاپ شده در مجله Basic and clinical pharmacology and toxicology در سال 2006 میلادی می باشد.

با عنایت به سابقه جنگ تحمیلی و تاثیر کل جامعه ایران از آثار جنگ و همچنین شرایط ویژه کنونی منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا فرصت های وسیعی برای پژوهش در این زمینه وجود دارد و علیرغم رشد پژوهشی ایران در حوزه روانشناسی و روانپزشکی نظامی این قابلیت وجود دارد که پژوهشگران ایرانی بتوانند نقش بیشتری در تولید دانش در این بخش ایفا نمایند. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله در تولید و انتشار دانش در این زمینه پیشرو بوده بنابراین به نظر می رسد با برنامه ریزی دقیق بتوان سایر دانشگاه های نظامی را در این زمینه فعال نمود و همچنین بتوان در گام بعدی در جهت کاربردی کردن این دانش قدم های جدی را برداشت.