ارزیابی ژنوتیپ های گندم دوروم (.Triticum durum L) برای تحمل به تنش کم آبی انتهایی در شمال خوزستان

به منظور بررسی شاخص های تحمل به تنش و شناسایی ژنوتیپ های متحمل به شرایط تنش کم آبی در گندم دوروم، تعداد 8 ژنوتیپ امید بخش گندم دوروم در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط نرمال و تنش کم آبی در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد در دو سال زراعی 1395-1393 مورد آزمایش قرار گرفتند. این تحقیق در قالب 2 آزمایش مجزا شامل: آبیاری کامل تا زمان رسیدگی و اعمال تنش کم آبی انتهائی از طریق قطع آب از مرحله ظهور سنبله تا رسیدگی فیزیولوژیکی، هر یک در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب نشان دهنده اختلافات معنی دار بین سال ها در شرایط تنش کم آبی و همچنین اثر متقابل ژنوتیپ در سال تحت شرایط نرمال برای عملکرد دانه بود. میانگین کل عملکرد دانه در شرایط نرمال و تنش کم آبی به ترتیب برابر 4844 و 3099 کیلوگرم در هکتار بود. بالاترین عملکرد دانه در شرایط نرمال و تنش کم آبی به ترتیب برابر 5101 و 4232 کیلوگرم در هکتار مربوط به رقم بهرنگ و ژنوتیپ شماره 4 بود. تحلیل همبستگی بین عملکرد دانه در شرایط بدون تنش و تنش کم آبی آخر فصل با شاخص های تحمل به خشکی نشان داد که شاخص های STI، MP، GMP از کارایی بالایی برای گزینش ژنوتیپ های متحمل به تنش کم آبی بر خوردارند. نتایج حاصل از تجزیه به مولفه های اصلی با استفاده از شاخص های تنش کم آبی نشان داد که رقم بهرنگ و ژنوتیپ شماره 3 بترتیب با عملکرد 5101 و 5039 کیلوگرم در هکتار در شرایط نرمال و 4184 و 4215 کیلوگرم در هکتار در شرایط تنش آبی دارای تحمل نسبی به تنش کم آبی بودند.