سنجش مولفه های موثر بر کیفیت محیط زندگی در عرصه بافت های ناکارآمد شهری (مطالعه موردی: منطقه 12 شهر تهران)

کیفیت زندگی یکی از عواملی است که امروزه در مطالعات شهری جایگاه ویژه ای دارد. تلاش در جهت بالا بردن کیفیت زندگی و رضایتمندی از آن در عرصه بافت های ناکارآمد شهری به ویژه در کلان شهرها به دلیل اینکه با معضلی به نام فرسودگی روبرو گشته اند و این معضل باعث آسیب پذیری و نارضایتی شدید از سطح کیفیت زندگی در این بافت ها گردیده است، اکنون به یک اضطرار و ضرورت تبدیل گشته است. بنابراین در این مقاله ، هدف شناسایی و سنجش میزان تاثیرگذاری مولفه های موثر بر کیفیت زندگی در بافت های ناکارآمد منطقه 12 شهر تهران در راستای تقویت و افزایش سطح کیفیت محیط زندگی در این بافت ها است. بر این اساس مبنای سنجش کیفیت زندگی در بافت ناکارآمد منطقه 12 شهر تهران، معیار رضایتمندی از کیفیت زندگی در این بافت ها از دیدگاه ساکنین است. برای سنجش میزان اثرگذاری مولفه های موثر بر کیفیت زندگی از روش های آماری نظیر آزمون T، رگرسیون چند متغیره و روش تحلیل مسیر (Path analysis) استفاده شده است. روش این پژوهش، ازلحاظ هدف «کاربردی» و ازنظر روش مطالعه «توصیفی- تحلیلی» است و جمع آوری اطلاعات و داده ها به دو صورت اسنادی- پیمایشی و قیاسی- استقرایی است. حجم نمونه موردمطالعه در این پژوهش با توجه به جمعیت بافت ناکارآمد منطقه 12 شهر تهران و با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر به دست آمده است و روایی مولفه های پرسشنامه توسط تعدادی از کارشناسان و اعضای هیئت علمی دانشگاه مورد تایید قرار گرفت و همچنین برای بررسی پایایی ابزار تحقیق نیز از روش انجام پیش آزمون و ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است که این ضریب برای مجموع شاخص های پرسشنامه 791/0 محاسبه شد که نشان دهنده پایایی مناسب و قابل قبول ابزار پرسشنامه است و اعتبار سازه ای آن با تحلیل عاملی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که وضعیت رضایت از مولفه های مسکن، کالبدی- فیزیکی، اجتماعی، اقتصادی، حمل و نقل، محیطی و خدماتی معنادار بوده و نشان از سطح پایین کیفیت در این شاخص ها دارد. به نحوی که عامل مسکن، کالبدی، محیطی و اقتصادی بیشترین تاثیر را در میزان رضایتمندی از کیفیت زندگی بافت ناکارآمد منطقه 12 شهر تهران دارا هستند.