نقد و بررسی مباحث بلاغی در مجموعه لطایف و سفینه ظرایف

امروزه یکی از مهم ترین حوزه های مطالعات ادبی، نقد و بررسی آثار بلاغی از منظرهای مختلف است؛ این گونه مطالعات، به خصوص زمانی که روی آثار کهن تر و با دیدی انتقادی انجام شود، اهمیتی دوچندان می یابد. مجموعه لطایف و سفینه ظرایف تالیف سیف جام هروی،یکی از کهن ترین منابع بلاغت فارسی است که در سده های هشتم و نهم در شبه قاره تدوین شده است. بررسی مباحث بلاغی در مجموعه لطایف باتوجه به قدمت آن، برای ترسیم چشم اندازی از تاریخ بلاغت و روند تطور آن به ویژه در شبه قاره، اهمیت خاصی دارد؛ به این منظور، در این مقاله سعی شده است میزان نوآوری، تاثیرپذیری و همچنین اهمیت این اثر ازمنظر بلاغت بررسی شود. پس از مقایسه مجموعه لطایف با منابع عمدتا بلاغی پیش از آن، روشن شد سیف جام در تدوین بخش بلاغت مجموعه لطایف، از منابع مختلف، بدون ذکر منبع و نام نویسندگان آنها، اقتباس کرده که به نمونه هایی از آن اشاره خواهد شد. همچنین در این پژوهش، برخی از اشتباهات بخش بلاغت مجموعه لطایف، در سه حوزه تعریف، مثال و تقسیم بندی ، نقد و بررسی شده است؛ در پایان نیز، به برخی از نوآوری های مجموعه لطایف ازقبیل اصطلاح سازی برای مفاهیم بلاغی، نقد شعر شاعران گذشته، تقسیم بندی های تازه و مثال های نو اشاره می شود.