سیر تاریخی نقش پردازی طاووس در بافته های ایران دوره اسلامی

طاووس به عنوان یکی از پرندگان زیبا، از گذشته جایگاه ویژه ای را در ادب، هنر و باورهای مردمایران پیدا کرده است، ب هطور یکه در آثار و اشیاء هنری به اشکال مختلف نمود داشته و علاوه برتزیین آ نها، گاه معانی و مفاهیمی را نیز با خود به همراه دارد. هدف این پژوهش آن است تا باشناخت نق شمایه طاووس در بافته های دوره اسلامی ایران تا پایان دوره صفوی جایگاه آن را ازنظر نوع ترکی ببندی و شکل ظاهری، نحوه قرارگیری و جنب ه های هنری بررسی کند و با رویکردیتاریخی و روش کیفی، با توصیف داده ها و شیوه مشاهده و مطالعه منابع کتابخانه ای به انجامرساند. نتایج پژوهش نشانمی دهد که از آغاز اسلام تا پایان دوره صفوی، نقش طاووس را بیشاز سایر آثارمی توان بر روی بافته ها مشاهده نمود. تصاویر نمونه های موجود و منتشرشده ونیز مشاهده شده بر روی آثار موز های حاکی از آن است که علاوه بر ویژگی های ظاهری، جنبه های معنوی نیز دارد. گاهی به نشانه آسمان پرستاره، تزیینی و تجملی است و گاهی نیز به عنوان یکی ازنشان ه های فضای بهشتی به شمار می رود و نمایی از بهشت را تداعی م یکند. در طول دوره اسلامیتغ ییراتی از نظر بصری و شکلی، نحوه ترکی ببندی و جایگاه قرارگیری این پرنده بر روی آثارهنری ب هویژه بافته ها، ایجاد شده است و اغلب به صورت زوج و به شکل تقارن محوری و معمولادر دو طرف درخت زندگی به تقلید از نقوش ساسانی، نقش بسته است و زاویه قرارگیری آ نها از نیمرخ و با دنباله گشوده و اکثرا به سمت بالا م یباشد که یا درون قا بهایی به صورت تک، یا جفتو یا به صورت آزاد در حالت سکون و یا در حال حرکت در متن بافته وجود دارند