راهکارهای مواجهه با اطلاعات نادرست آنلاین سلامت: یک مطالعه کیفی

اینترنت و رسانه های اجتماعی ابزار جدیدی برای جستجوی اطلاعات سلامت هستند. اطلاعات نادرست سلامت به صورت ادعاهای مرتبط به سلامت که به دلیل فقدان منابع علمی قابل اعتماد، دروغین شمرده می شوند تعریف شده است. اینگونه اطلاعات به صورت عمدی یا غیرعمدی تولید و منتشر شده و می توانند اثرات منفی بر سلامت جمعیت تحمیل کنند. هدف پژوهش حاضر، شناسایی راهکار های مواجهه با اطلاعات نادرست آنلاین سلامت از دیدگاه متخصصین سلامت شهر یزد بود.

این مطالعه کیفی با استفاده از رویکرد تحلیل محتوا انجام شد. 8 مصاحبه عمیق با متخصصین سلامت دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد در سال 98-1397 انجام شد. مصاحبه شوندگان با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی شناسایی شدند. داده های حاصل از مصاحبه ها با استفاده از نرم افزار Max QDA 10 و به شیوه تحلیل محتوای قراردادی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

از تجزیه و تحلیل کدهای استخراج شده، یک تم اصلی تحت عنوان راهبرد های مواجهه با عوارض اطلاعات نادرست و 14 زیر تم شامل آموزش کارکنان بهداشتی در تمامی سطوح، تاثیر آموزش حضوری بر مردم، آگاه سازی جامعه نسبت به عدم امکان اعتماد به تمامی اطلاعات فضای مجازی، پخش تبلیغات آموزشی، قرار دادن فیلتری جهت جلوگیری از انتشار اطلاعات نادرست، راستی آزمایی اطلاعات، ارزش دهی به کتاب خوانی و حمایت از آن، افزایش آگاهی مردم در زمینه اطلاعات نادرست، پاسخگویی دقیق توسط افراد متخصص، یادگیری نحوه تفکر، در نظر گرفتن چندین آیتم در خصوص تصمیم گیری، تشکیل سازمان های مسئول آموزش مردم در زمینه فضای مجازی، ایجاد فرهنگ سازی و ضعف در این خصوص، ایجاد تفکر نقادانه و فرهنگ استفاده از آن در جامعه) به دست آمد.

 تحلیل نهایی نتایج بیانگر این بود که از دیدگاه مصاحبه شوندگان مهمترین راهکار برای مواجهه با اطلاعات نادرست موجود در فضای مجازی، افزایش آگاهی عموم مردم در مورد آن ها می باشد که با کاهش اعتماد به درستی تمامی اطلاعات منتشر شده و راستی آزمایی چندباره آن ها می توان تا حد زیادی از پیامدهای آسیب زای آن کاست.