تحلیل مفهوم دروغ مصلحت آمیز از دیدگاه پرستاران: مدل هیبرید

دروغ مصلحت آمیز یکی از چالش های اجتناب ناپذیری است که در طی فرآیند مراقب از بیمار، باعث ایجاد دوراهی های اخلاقی می شود. مفهوم دروغ مصلحت آمیز در مراقبت، انتزاعی و مبهم است. این مطالعه با هدف تحلیل مفهوم دروغ مصلحت آمیز در فرآیند مراقبت از بیمار با استفاده از روش هیبرید انجام گرفته است.

در این مطالعه، از سه مرحله تحلیل مفهوم مدل هیبرید استفاده شد. در مرحله نظری مقالات مرتبط در پایگاه هایPubMed ،CINAHL، ScienceDirect، Scopus، Scholar Google،SID و Magiran در محدوده سال های 1980 تا 2018 با کلیدواژه های حقیقت گویی، دروغ مصلحت آمیز، مراقبت و فریب به فارسی و انگلیسی مورد جستجو قرار گرفتند. در مرحله کار در عرصه مصاحبه های نیمه ساختار یافته با پرستاران به عمل آمد. در مرحله آخر با ترکیب دو مرحله قبل، تحلیل نهایی انجام یافت.

در مرحله نظری، مشخصه های عدم آسیب رسانی، بدون انگیزه شخصی و استفاده در موقعیت ضروری مشخص شد. در مرحله کار در عرصه، در تحلیل داده ها سه طبقه اصلی «حلاوت حقیقت تلخ»، «جملات بدون آسیب جهت پیشگیری از آسیب» و «آرامش دهنده موقت تا تعادل موقعیت» به دست آمد. تلفیق مفاهیم استخراج شده از مرحله نظری و کار در عرصه، دروغ مصلحت آمیز در فرآیند مراقبت از بیمار را این گونه تعریف می کند: «یک تصمیم اخلاقی بدون انگیزه شخصی است که در موقعیت های نامتعادل رویارویی با حقیقت تلخ، جهت پیشگیری از آسیب های قابل پیش بینی به بیمار انتخاب می شود.».

 اگرچه تعریفی از دروغ مصلحت آمیز براساس مراحل سه گانه یاد شده به دست آمد، اما توسعه هرچه بیش تر این مفهوم مستلزم نگاه عمیق به فضای فرهنگ ایرانی اسلامی کشور ایران است. بنابراین انجام بررسی های بیش تر در سایر مراکز درمانی کشور پیشنهاد می شود.