خوانش منظر باستان شناسی (بازسازی لایه های ادراکی و اکولوژیکی)

منظر، نمونه ای از دیدگاه صریح رابطه ی انسان با خود و جهان پیرامون او در طول تاریخ است؛ به شهر و زمین به عنوان مکانی برای زندگی و مکانی مبهم از حافظه ی جهان. آنچه که امروز در محیط ما می گذرد چیزی جز رابطه ی بستر طبیعی و مردمانش طی زمان نبوده و این رابطه منجر به درک تمامی اتفاقاتی می شود که در آن رخ می دهد. منظرباستانی، بستری از طبیعت در جوامع انسانی است که در طول زمان به واسطه ی فعالیت های بشری تغییر یافته و شکل گرفته است. منظری که حاصل تلفیق فعالیت های انسان و طبیعت است و این مناظر نمایانگر تکامل جوامع بشری طی زمان اند که در اثر بازدارنده های فیزیکی، ویژگی های محیط طبیعی و عوامل درونی و بیرونی فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی خلق شده اند. آن ها نشانه های متنوعی از اثرات متقابل انسان و محیط طبیعی را دربر می گیرند و شامل منطقه ی جغرافیایی با فردی خاص یا یک فعالیت یا واقعه ی تاریخی مرتبط شده می باشند؛ بطوری که بیانگر رابطه ی متعادل بین فرهنگ و طبیعت است. در این مقاله، مسئله ی اصلی نحوه ی خوانش مناظر باستان شناسی است. هدف دستیابی به تکنیک های خوانش منظر است، که نیاز به توضیح مفاهیم و روش شناسی، با استفاده از کار نظری و تجربی دارد. از این رو مشاهده و درک تاثیرات فرهنگی گذشته در تکامل قلمرو و سازگاری گروه هایی ست که در آنجا زندگی می کردند، می باشد. در اصل این تکامل فرهنگی به درک برخی از عناصر، که حاصل تغییرات در گروه های فرهنگی مرتبط با محیط زیست و تاثیر آن در منظر بوده، مورد توجه قرار می گیرد. مهم ترین پرسش، چگونگی خوانش این مناظر است و این که چگونه می توانیم با تحلیل ساختار لایه های اکولوژیکی و ادراکی به متدی برای بازسازی و درنهایت خوانش مناظر باستان شناسی دست یابیم؟ براساس این سلسله مراتب، روش شناخت صحیح ارزش های منظر، شناسایی و بررسی مولفه های سازنده ی منظر، تشخیص اولویت ها و بررسی ارتباطات میان آن ها، درنظر گرفتن منطقه ی باستانی و محیط پیرامونش به عنوان یک کل منسجم، توجه به اجزای محیطی، مانند: پوشش گیاهی، حیات وحش جانوری، عناصر مصنوع بشر، جامعه ی محلی و فعالیت هایشان، به همراه شناخت لایه های ادراکی (به کارگیری حواس) و نیز تجزیه و تحلیل اجزاء با درنظر گرفتن یک کل همگن و... با توجه به مکان و زمان باید مدنظر قرار گیرد.