مناسبات منطقه ای و فرامنطقه ای شمال شرق ایران در دوره ی اشکانی، براساس دومین فصل کاوش های باستان شناسی تپه کشت دشت، دامغان

محوطه ی کشت دشت، یکی از محوطه های دوره ی پارت در منطقه ی دیباج دامغان است. مطالعه و مقایسه ی مواد فرهنگی آن، که از اهداف مهم این مقاله است، نشانگر تعلق و شباهت سبکی آن ها با مواد فرهنگی دوره ی پارت می باشد که پیش تر در همین منطقه ی جغرافیایی از محوطه هایی همانند تورنگ تپه، دامغان و قومس به دست آمده بود؛ لذا تعلق این محوطه به دوره ی پارتیان محرز گردید. منطقه ی شمال شرق ایران به عنوان خاستگاه تاریخی و یکی از مراکز اصلی استقرار قوم پارت، خصوصا در دوره ی اولیه ی اشکانیان حائز اهمیت فراوان است و یافته های تاریخی حاکی از بسط و گسترش قدرت اشکانیان از این منطقه به سمت مرزهای غربی و نهایتا تسلط تا حوضه ی فرات دارد. در این دوره، شاهد مناسبات ایران با مناطق همجوار نیز هستیم؛ لذا این نوشتار تلاش می کند با توجه به مطالعه ی سنت های فرهنگی پارتیان به این پرسش پاسخ دهد که تعاملات فرهنگی ساکنان کشت دشت با مناطق همجوار و خارج از مرزهای سیاسی ایران چگونه بوده است؟ پژوهش حاضر برمبنای کاوش های باستان شناسی و مطالعات کتابخانه ای صورت گرفته است و با رویکرد توصیفی-تحلیلی، سعی در تبیین مواد فرهنگی پارتیان در شمال شرق دارد. از سوی دیگر، نظر به قرار داشتن محل مورد مطالعه در مسیر جاده ی ابریشم که به عنوان یک شاهراه تجاری بین شرق و غرب در دوره ی اشکانی شکل گرفته، تاثیر سبک شناختی و فرهنگی داده های این محوطه با دیگر مراکز استقراری آن ها قابل شناسایی است؛ از جمله وجود مهری با نقش عقرب، به روشنی نسبت هنری آن با هنر بلخ و مرو را نشان می دهد. در لایه های فوقانی محوطه و برفراز انباشت دوره ی پارت، بقایایی از یک استقرار غیردائم -احتمالا کوچ رو- شناسایی شد که به اوایل قرون دوم و سوم اسلامی متعلق بوده، و نشان از عدم گسترش آن در سرتاسر محوطه داشت. درمجموع از لایه های فوقانی محوطه ی کشت دشت، تعداد 6 گور به دست آمده است که یکی از این تدفین ها درون تابوت چوبی انجام یافته بود.