تحلیل نقش باد و آب های زیرزمینی بر مکان گزینی و استقرار ریگزارهای چاله های ساختمانی (مطالعه موردی: ریگ صادق‏ آباد- بافق)

اقلیم خشک و توسعه انواع چاله‏ های زمین ‏ساختی سبب گسترش ریگزارهای مختلف در ایران مرکزی شده است که در این زمینه می‏توان به ریگ صادق‏ آباد در شمال غرب بافق اشاره کرد. برای کشف علت استقرار این پهنه ماسه‏ای، فاکتورهایی از قبیل تکتونیک، مورفولوژی تپه‏ های ماسه‏ای، توپوگرافی، سطح آب‏های زیرزمینی، سامانه فشار جوی و رژیم باد با استفاده از داده‏هایی ‏چون نقشه ‏های زمین ‏شناسی و داده‏ه ای باد ایستگاه سینوپتیک بافق ارزیابی شد. نتایج پژوهش نشان می‏دهد که در طول سال وزش باد از جهات مختلفی برخوردار است؛ به ‏طوری‏که تحت تاثیر این امر مورفولوژی غالب ریگ صادق‏آباد به‏صورت تپه‏های ماسه‏ای هرمی ظاهر شده است که این نوع مورفولوژی بیابانی خود نشانه ‏ای از تنوع جهت بادهای حاکم بر آن منطقه و تمرکز ماسه های روان است. به‏طورکلی، علاوه‏بر نقش رژیم بادی حاکم بر منطقه، بالابودن سطح آب‏های زیرزمینی تحت تاثیر فعالیت گسل‏ها در مجاور ریگ صادق‏آباد بافق نیز در استقرار و تمرکز این توده ماسه‏ای در پلایای درانجیر موثر است؛ به ‏گونه ‏ای‏ که سطح ایستابی آب‏های زیرزمینی در مجاور ریگ صادق‏آباد از عمق کمتری نسبت به مناطق مجاور برخوردار است.