خوانش غزلی از مولانا براساس الگوی پرسش محور

در مواجهه با متن ادبی می توان به شیوه های گوناگونی به تحلیل و شرح آن پرداخت و ابعاد معنایی متن را آشکار نمود. هرچند استفاده از نظریه های ادبی در تحلیل متن، افق معنایی تازه ای به روی خواننده می گشاید و موجب پویایی فرایند خوانش و قرائت متن می شود، هیچ یک از نظریه های ادبی به تنهایی نمی تواند نگاهی کل نگر و جامع به همه ابعاد متن داشته باشد و خواننده را به فهمی حداکثری از متن برساند؛ ازاین رو لازم است برای رسیدن به فهمی حداکثری از متن، الگویی خاص ارائه کرد تا بتواند ابعاد گوناگون متن را آشکار نماید. آنچه در این پژوهش موردبررسی قرارگرفته است، خوانش غزلی از مولانا جلال الدین با مطلع «خبرت هست که در شهر شکر ارزان شد / خبرت هست که دی گم شد و تابستان شد» براساس این الگوست. در این غزل شاهد روایت مولانا از رخ دادن حادثه ای هستیم که موجب شادمانی فراوانی برای او شده است. با بررسی اطلاعاتی که از زندگانی مولانا در دست داریم، می دانیم دو حادثه مهم در زندگانی مولانا می تواند موجب پیدایی چنین سطحی از شادمانی در وجود او شده باشد؛ نخستین حادثه مرتبط با بازگشت شمس تبریزی از دمشق است و حادثه دیگر مرتبط به بازگشت دوباره حسام الدین چلبی به مجلس بحث و درس مولاناست. با بررسی سطوح گوناگون این غزل و همچنین ارتباط میان واژگان و محتوای ابیات این غزل با ابیات مثنوی می توان چنین نتیجه گرفت که این غزل مرتبط با بازگشت دوباره حسام الدین و ازسرگیری سرایش مثنوی است.