رخداد زئولیت های پر کننده حفره ها و شکستگی ها در مجموعه آتشفشانی شمال غرب ساوه، ایران مرکزی

مجموعه آتشفشانی ائوسن منطقه پرندک در 30 کیلومتری شمال شرق ساوه میزبان گونه های مختلف زئولیت به صورت پرکننده حفره ها، بادامک ها و شکستگی هاست. عناصر سازای آنها از دگرسانی خمیره شیشه ای سنگ و کانی های اولیه ماگمایی تامین شده است. این زئولیت ها به ترتیب فراوانی عبارتند از ناترولیت، مزولیت، تتراناترولیت، اسکولسیت، تامسونیت، شابازیت، آنالسیم، استیلبیت و اپی استیلبیت. دیگر کانی های ثانویه در ارتباط با آنها شامل کلریت/ اسمکتیت، کلسیت های نسل I و II، کوارتز و کلسدونی هستند. تشکیل زئولیت ها در بازالت های منطقه مورد بررسی با نسبت Si/Al کم با زئولیت های سدیم دار شروع و به تدریج با افزایش مقدار کلسیم و نسبت Si/Al با زئولیت های کلسیم دار بیشتر پایان می یابد. به نظر می رسد که زئولیت ها طی دو مرحله فعالیت محلول های گرمابی شکل گرفته باشند، در مرحله نخست تتراناترولیت، ناترولیت، آنالسیم، مزولیت و در مرحله دوم تامسونیت، شابازیت، اسکولسیت، استیلبیت و اپی استیلبیت. دمای تشکیل این زئولیت ها کمتر از 150 درجه سانتیگراد برآورد می شود.