تاثیر جنون پس از ارتکاب قتل در سقوط قصاص

جنون در حین وقوع جرم، به دلیل زوال مسئولیت کیفری مرتکب، صدور حکم قصاص را با مانع مواجه می نماید. هیچ یک از فقها در این خصوص تردید ننموده است، ولی آن چه محل اختلاف بین فقهای مذاهب اسلامی گردیده، جنون پس از وقوع جنایت است که ممکن است پیش از صدور حکم قطعی عارض شده باشد یا پس از آن و حین اجرای مجازات قصاص. در هر دو مرحله نیز به طور کلی دو نظریه میان فقهای مذاهب اسلامی وجود دارد: 1. نظریه عدم سقوط قصاص که توسط فقهای امامیه و شافعیه و حنبلیه ارائه شده است؛ 2. نظریه توقف جریان محاکمه و سقوط اجرای قصاص که فقهای مالکیه و حنفیه قائل به این نظریه هستند. فقهای مالکیه معتقدند در صورتی که امیدی به افاقه نباشد، قصاص وی ساقط ولی دیه در مالش ثابت می گردد. فقهای حنفیه نیز معتقدند چنانچه جنون مرتکب، پس از حکم و قبل از تسلیم وی برای اجرای حکم عارض شده باشد، قصاص از جهت استحسان ساقط می گردد و به دیه تبدیل می شود و در صورت عروض جنون پس از صدور حکم قصاص، قصاص اجرا می گردد. در این مقاله به بررسی دلایل هر یک از نظرات پرداخته می شود و نظریه توقف محاکمه و مجازات و هم چنین سقوط قصاص در صورت عدم افاقه مجنون قابل دفاع دانسته شده است.