بررسی اهمیت ارتباط نهادهای سلامت و درمانی با مراکز آموزشی در تمدن اسلامی (موردکاوی بیمارستان نظامیه نیشابور در قرن 5 و 6 قمری)
بررسی تاریخ بیمارستان ها در ایران و اسلام، بخشی از مطالعات مهم حوزه تکامل نهادهای سلامت و درمان در تمدن اسلامی است. با گسترش اسلام در تمامی زمینه ها به ویژه حوزه طب، حکومت ها معمولا در برخی از دوره های تاریخ اسلام و ایران، به اهمیت دانش پزشکی پی برده و به ایجاد مراکز درمانی مجهز در بیشتر سرزمین ها اقدام کرده اند. هدف از پژوهش حاضر، شناخت بیشتر تکامل نهادهای سلامت و درمان در ایران به ویژه بیمارستان نظامیه نیشابور و نقش آن در گسترش علم طب است.
این مقاله با رویکرد تحلیلی تاریخی و کتابخانه ای اسنادی به بررسی متون و اسناد و تبیین روند ایجاد، رشد و تکامل این بیمارستان و نقش آن در ارتقای بهداشت و درمان و آموزش پزشکی در تمدن اسلامی با تکیه بر کتاب هایی مانند دانشنامه جهان اسلام می پردازد.ملاحظات اخلاقی: در نقل و تحلیل و استنباط مطالب به ویژه در مراجعه به کتب مرجع، جنبه های اخلاقی و ادبی موضوع رعایت گردیده است.
یافته های پژوهش نشان می دهد بیمارستان مذکور که به عنوان یک ضرورت علمی و حاکمیتی به شمار می رفته، یکی از مهم ترین مراکز آموزشی و درمانی در شمال شرق ایران نیز بوده است که تعدادی از برجسته ترین پزشکان ، دوره ای از فعالیت علمی و طبی خود را در آنجا گذرانده اند، به طوری که این مراکز علاوه بر وظیفه درمان و مراقبت از بیماران، وظایف دیگری نظیر تربیت دانشجویان طب و ایفای نقش مراکز تحقیقاتی و پژوهشی (کتابخانه تخصصی) را نیز پوشش می دادند. ابعاد و نحوه تاثیر این نظامیه ها در تکامل نهادهای سلامت و درمان را میتوان در افراد برجسته حوزه طب و آرای ایشان خلاصه کرد که توسط مدارس نظامیه به جامعه پزشکی تقدیم گردیدند، چراکه این مدارس، مهم ترین نقطه تحول تحقیقات در حوزه طبی جهان اسلام بوده و بنیان چرخه های مطالعاتی این حوزه با تربیت پزشکان چیره دست تحکیم یافته است که ابتدا سعی در درمان بیماری داشته و سپس به روشهای پیشگیری و شیوع بیماریها اهتمام می ورزیدند.
همواره بخش های آموزشی یا به اصطلاح امروزی «بخش های آزمایشگاهی و تحقیقاتی دانشگاهی» جزء لاینفک بیمارستان ها بوده است، چراکه این زیرمجموعه ها علاوه بر پذیرش و مداوای بیماران، طبابت را با روش ها و متدهایی انجام می دادند که گاهی علمی و گاهی نیز به صورت تجربی بود و این امر سبب می شد بسیاری از طالبان علم و طبابت از گوشه و کنار جهان در جستجوی علوم مرتبط با این سبک و متد باشند.
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.