پیوندهای معنایی معماری و موسیقی تاملی بر قدر مشترک معماری و موسیقی ایرانی

موسیقی هنری است انتزاعی که می تواند در ایجاد رابطه با عالم معنا نقش داشته باشد و معماری هنری کاربردی است که علاوه بر تامین نیازهای جسمی انسان، می تواند پاسخ گوی نیازهای روحی او نیز باشد و معانی متعالی را انتقال دهد. هر دو در وادی هنر دارای اشتراکاتی صوری و معنایی، یا به تعبیر نگارنده این مقاله، کمی و کیفی هستند؛ به گونه ای که بسیاری تلاش کرده اند پیوند معماری و موسیقی را از طریق شناسایی تناظر ظاهری آثار معماری و موسیقی، عناصر ساختاری، مفاهیم مشترک این دو، و با نسبتی کمتر از طریق بازشنایی اهداف، مقاصد، و معانی پس صورت آثار معماری و موسیقی نشان دهند. در این مقاله در حین کوششی که برای معرفی ویژگی های مشترک معماری و موسیقی، با رجوع به خصایص معماری و موسیقی ایرانی، شده است، هدف اصلی شناسایی ویژگی های قدر مشترک این دو از بعد کیفی است. در کنار مباحث نظری مربوط به اشتراکات و افتراقات معماری و موسیقی، در قالب یک تجربه مشترک، احتمالا بیشتر مخاطبین تجربه ای شخصی از دریافت مشابهت هایی بین حال وهوای فضای تجربه شده در معماری ایرانی و فضای حاصل از موسیقی ایرانی داشته اند. از این رو، در این نوشتار برای بررسی آن ها، در ابتدا ضرورت شناسایی ویژگی های معماری و موسیقی و در حالت متمرکزتر معماری و موسیقی اصیل ایران نمایان می شود. در ادامه با بررسی دقیق تر، به ویژگی های کمی مشترک بین آن دو، که به واسطه آن ها در این عالم تعین می یابند، اشاره کوتاهی می شود و سپس ویژگی های کیفی مشترک که به دلیل وجودشان معماری و موسیقی راهی به عالم معنا می گشایند، با رویکردی تاویلی، استخراج می گردد. در پایان نیز، مولفه هایی برای شناخت قدر مشترک معنایی معماری و موسیقی ایرانی با این دستاورد معرفی می شود که میزان درک این اشتراکات بسته به قدر وجودی هر انسان متفاوت خواهد بود.