واکاوی مقایسه ای کهن الگوی پیردانا در سه منظومه ی منطق الطیر، مصیبت نامه و الهی نامه عطار (با بیان تقابل پیردانا با مفهوم انسان کامل در عرفان و فلسفه)

تجلی روح الهی در وجود انسان کامل را در عرفان تعبیر به عشق به ذات حق می کنند. در عرفان روح انسان در حال تعالی و سلوک به سوی حق است. انسان کامل در آخرین مرحله ی سلوک (فنا) حقیقتی خداوندوار هم چون سی مرغ عطار و سالکان واصل در آثار عرفانی می یابد. پیر دانا در روانشناسی یونگ تاحدی هم چون پدر یا مرشد یا شیخ در عرفان است که با بصیرت و روشنگری و تیزبینی سالکان و انسان ها را به صورت عام به سوی تهذیب نفس، حفظ منش و اخلاق دعوت می کند. این پژوهش در پی بیان خصوصیات پیردانا و آشکار ساختن تفاوت و شباهت آن با انسان کامل و پیر (مراد) در عرفان و فلسفه، بر آن است تا جنبه های دانایی و هدایت گری پیردانا را با توجه به ویژگی های کهن الگویی و روانکاوانه اش مشخص کند و نقش آن را در شخصیت های هدهد (در منطق الطیر)، پیر (در مصیبت نامه) و پدر (در الهی نامه) نمایان و تحلیل سازد؛ هرچند نقش دانایی، خصلت روحانی ناآگاه روان، شناسایی و تفکر پیر دانا در شخصیت هدهد و پیر به صورت ارشادی و هدایت-گونه آشکارتر است.