ارزیابی زمین آماری تغییرات برخی ویژگی های خاک در پی تخریب جنگل های بلوط در دشت مختار یاسوج

پیش بینی دقیق تغییرات ویژگی های مختلف خاک طی تغییر کاربری اراضی، اطلاعات سودمندی را در اختیار طراحان برنامه های مدیریت اراضی قرار می دهد. در این پژوهش، اثر تغییر کاربری اراضی از جنگل متراکم (تخریب نشده) بلوط به جنگل نیمه متراکم (تخریب شده) و سپس دیم کاری بر برخی ویژگی های خاک، در منطقه مختار یاسوج مطالعه شده است. بدین منظور، 100 نمونه خاک سطحی (صفر تا 30 سانتی متر) به صورت تصادفی برداشت و مقادیر برخی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی در آن‏ها اندازه گیری شد. پس از تجزیه آماری داده ها، نقشه های پیوسته توزیع مکانی برای هر ویژگی با کمک تخمین گرهای کریجینگ معمولی و وزن دهی معکوس فاصله در محیط نرم افزاری ArcGIS 10.2 تهیه شد. بررسی میانگین داده های ویژگی های مورد مطالعه، نشان از آن داشت که تغییر کاربری اراضی از جنگل بلوط متراکم به جنگل تخریب شده و سپس دیم کاری، موجب شد تا مقادیر ویژگی های درصد ماده آلی و ظرفیت تبادل کاتیونی خاک در روندی کاهشی و جرم مخصوص ظاهری در روندی افزایشی تغییر یابند. هم چنین، مقادیر ویژگی های درصد رس، هدایت الکتریکی و درصد کربنات کلسیم معادل با کاهش جزیی و واکنش خاک و درصد شن با افزایش جزیی همراه بودند. در میان ویژگی های خاکی مورد بررسی، ویژگی درصد ماده آلی خاک، به عنوان یکی از مهم ترین شاخص های کیفیت خاک با تغییرات چشمگیری همراه بود و میانگین آن در سه کاربری مزبور به ترتیب، 74/6، 42/3 و 58/1 درصد انداز گیری شد. در تایید این نتایج، بررسی نقشه پراکنش مکانی متغیرهای مورد مطالعه نیز گواه آن بود که مطلوب ترین مقادیر ویژگی های منطقه در بخش های جنوب‏غربی منطقه با کاربری جنگل بلوط متراکم یافت می شوند و با افزایش فاصله به سمت بخش های شمال‏شرقی با کاربری کشت دیم، از مطلوبیت آن‏ها کاسته می شود.