اثر تغییر کاربری اراضی بر شکل های شیمیایی پتاسیم و قابلیت استفاده برخی عناصر غذایی خاک در منطقه داراب، استان فارس

تغییر کاربری اراضی جنگل و مرتع به باغات گل محمدی می تواند بر بسیاری از ویژگی های خاک و حاصلخیزی آن اثر بگذارد. تعداد 36 نمونه خاک سطحی از کاربری های مختلف جنگل، مرتع و کشاورزی (باغ دیم گل محمدی) در منطقه مروارید (داراب، استان فارس) برداشت شد تا تاثیر تغییر کاربری بر ویژگی های خاک و حاصلخیزی آن بررسی شود. ویژگی های مختلف خاک، قابلیت استفاده عناصر پرمصرف و کم مصرف و غلظت شکل های مختلف پتاسیم اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که مقدار ماده آلی، پ هاش و ظرفیت تبادل کاتیونی در خاک های باغ به طور معنی داری کمتر از خاک جنگل و مرتع بود. غلظت نیتروژن در خاک باغ به طور معنی داری کمتر از کاربری های دیگر بود، اما غلظت فسفر در آن به طور معنی داری بیشتر از خاک جنگل و مرتع (39 در مقابل به ترتیب 22 و 24 میلی گرم بر کیلوگرم) بود. قابلیت استفاده منگنز، روی و مس در خاک باغ بیشتر از خاک جنگل و مرتع بود. پتاسیم تبادلی در خاک جنگل (749 میلی گرم بر کیلوگرم) و پتاسیم غیرتبادلی در خاک باغ (1344 میلی گرم بر کیلوگرم) به طور معنی داری بیشتر از سایر کاربری ها بود. به طور کلی، کشاورزان با افزودن کودهای شیمیایی، زیر و رو کردن محدود خاک و برداشت مقداری از بخش های هوایی گیاه سبب تغییر در ویژگی های خاک و حاصلخیزی آن می شوند. تغییرات در ویژگی های خاک و قابلیت استفاده عناصر غذایی باید در مدیریت اراضی کشاورزی منطقه مد نظر قرار گرفته و نتایج این تحقیق مانند کاهش غلظت برخی عناصر غذایی پرمصرف و ماده آلی در نتیجه تغییر کاربری اراضی جنگل و مرتع به باغ می تواند جهت پیش بینی پیامدهای حاصل از تغییر کاربری در منطقه مورد مطالعه و مناطق مشابه مفید باشد. توصیه می شود جهت حفظ توازن عناصر غذایی در باغات مصرف کودهای فسفر با دقت بیشتری انجام شده و کمبود مواد آلی و عناصر پرمصرف مانند نیتروژن و پتاسیم نیز با کاربرد مناسب کودهای آلی و شیمیایی جبران گردد.