اثرات تیمارهای دودی بر جوانه زنی بذرهای استراتیفیکاسیون شده گیاه دارویی- مرتعی کما (Ferula ovina)

چکیده گیاه کما (Apiaceae) Ferula ovina یک گیاه چندساله دارویی در مراتع و مناطق کوهستانی مرتفع ایران است. جمعیت این گونه دارویی- مرتعی ارزشمند به دلیل بهره برداری بی رویه، تغییر شرایط اقلیمی همین طور کمون بذرهای آن در زمان بلوغ رو به کاهش است. در این تحقیق برای نخستین بار اثر تیمارهای دودی (ذرات دود و دو روش تهیه عصاره دودی) حاصل از سوختن کاه گندم بعد از اعمال دوره های مختلف استراتیفیکاسیون سرد (0، 7، 15 و 30 روز) بر جوانه زنی بذرهای کما مطالعه شد. بر اساس نتایج، استراتیفیکاسیون باعث تغییر سطح کمون و افزایش درصد و سرعت جوانه زنی بذرهای کما به طور معنی دار نسبت به شاهد شد. اعمال تیمار ذرات دودی بعد از استراتفیکاسیون، سرعت و درصد جوانه زنی بذرها را نسبت به شاهد افزایش داد. بیشترین افزایش درصد جوانه زنی (20 درصد) نسبت به شاهد در تیمار 2 دقیقه مجاورت با ذرات دود بعد از 7 روز استراتیفیکاسیون سرد مشاهده شد. دو روش عصاره دودی مورد استفاده در این تحقیق در دامنه 001/0 و 01/0 نسبت حجمی بعد از استراتیفیکاسیون جوانه زنی بذر را افزایش دادند به طوری که بیشترین درصد جوانه زنی (80%) از نسبت 001/0 محلول آبی کاه نیم سوز بعد از 30 روز استراتیفیکاسیون به دست آمد، اما محلول پایه دود آب منجر به کاهش درصد جوانه زنی در تیمارهای 0 و 30 روز استراتیفیکاسیون و تولید گیاهچه های ضعیف در تمامی دوره های استراتیفیکاسیون شد. به طور کلی، نتایج این تحقیق نشان داد که اعمال تیمارهای دودی در این مطالعه سرعت و درصد جوانه زنی بذرهای استراتیفیکاسیون شده کما را بهبود می بخشد.