بدایه المجتهد و نهایه المقتصد ابن رشد؛ اثری ماندگار در تبیین منطقی فقه اسلامی

بدایه المجتهد و نهایه المقتصد ابن رشد که در این نوشتار از آن با نام «بدایه المجتهد» یاد می شود، کتابی است در علم فقه مقارن که با توجه به ذهن فلسفی ابن رشد، روش منطقی ویژه ای در آن به کار رفته است. برای اثبات این ادعا در نوشتار پیش رو، میان علم خلاف و فقه مقارن تفاوت نهادیم و مبنای فقه مقارن، جدلی دانسته شده که زمینه ساز برهان است، نه اسکات خصم. ازاین رو، مقاله حاضر درپی آن است تا این نوع فقه مقارن و روش منطقی آن را معرفی کند و نشانه های آن را در بدایه المجتهد نشان دهد. این مبحث در سه محور تبیین شده است: 1. فقه مقارن بر پایه جدل احسن بنا می شود و با ردیه نویسی متفاوت است؛ 2. جدل احسن، مقدمه برهان است؛ 3. ذهن فلسفی ابن رشد از این مطلب در بدایه بهره برده است.