بنیان های ژئوپولیتیکی پیشرفت در برنامه های راهبردی جمهوری اسلامی ایران (بحثی تحلیلی انتقادی در سند راهبردی چشم انداز 1404)

هدف پژوهش حاضر بررسی نسبت ژئوپولیتیک و پیشرفت در سند چشم انداز 1404 بوده و در این راستا، مولفه ها و ملاحظات ژئوپولیتیکی، بنیان ها و ملاحظات ژئوپولیتیکی محیط راهبردی ایران و موثر در پیشرفت کشور بر اساس چشم انداز سند 1404 مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج پژوهش که با اتخاذ رویکرد تحلیلی انتقادی و با بهره گیری از اسناد مرتبط انجام شد، نشان داد، سند چشم انداز 1404 به دلایلی همچون بی توجهی به متغیرهای ژئوپولیتیکی، عدم تناسب میان اهداف ملی و واقعیت های ژئوپولیتیکی، نگاه تک عاملی و عمدتا درونی به مقوله پیشرفت و درک غیرواقع بینانه از ظرفیت ها و واقعیت های جغرافیایی از ملاحظات ژئوپولیتیکی بی بهره است. با توجه به ضعف بنیادی (بی توجهی به ملاحظات جغرافیایی و ژئوپولیتیکی) و ساختاری (عدم سازوکار مدیریتی و اجرایی)، اهداف مورد انتظار سند چشم انداز در افق زمانی 1404 محقق نخواهد شد. از این رو نیازمند تجدید نظر و بازبینی اساسی و بنیادی در سند چشم انداز با بازه زمانی جدید خواهد بود.