بررسی فناوری های صوتی پایش جریان در رودخانه ها

در کشورهای توسعه یافته انواع مختلفی از دستگاه های صوتی جهت پایش منابع آب سطحی توسعه یافته است. به طورکلی روش های به کارگیری امواج صوتی به منظور پایش جریان آب در رودخانه ها به سه دسته مبتنی بر قانون داپلر، روش زمان طی شده و روش تیکه نگاری صوتی تقسیم می شوند. دستگاه های مبتنی بر قانون داپلر با نام ای دی سی پی عموما به صورت متحرک مورد استفاده قرار می گیرند و نه تنها سرعت و دبی جریان رودخانه را اندازه گیری می کنند، بلکه نقشه بستر رودخانه را نیز تهیه می کنند. اما مهم ترین ایراد این روش عدم اندازه گیری پیوسته جریان است. دستگاه های مبتنی بر زمان طی شده در دو طرف رودخانه به صورت مورب نصب می شوند و با ارسال و دریافت امواج صوتی، سرعت جریان را به صورت پیوسته اندازه گیری می کنند. مهم ترین عیب این روش ارسال امواج صوتی در یک راستای مستقیم از عمق رودخانه است. بنابراین برای تخمین سرعت متوسط رودخانه به محاسبات پیچیده و واسنجی دستگاه نیاز است. همچنین یکی از ملزومات استفاده از این روش تهیه نقشه بستر به منظور تخمین دبی رودخانه است. روش سوم، دستگاه های تیکه نگاری صوتی است که مانند روش زمان طی شده در دو طرف رودخانه به صورت مورب نصب می شوند و با ارسال و دریافت امواج صوتی سرعت جریان را به صورت پیوسته اندازه گیری می کنند. در این روش بر خلاف روش زمان طی شده امواج صوتی در کل عمق آب انتشار می یابند و سرعت متوسط جریان در مقطع عرضی بدون نیاز به محاسبات پیچیده و یا واسنجی اندازه گیری می شود.  ایراد این روش نیز مانند روش زمان طی شده، نیاز به نقشه برداری بستر رودخانه است.